ACTIVEREN LOKALE ONDERNEMERS


Steeds vaker zien we initiatieven van lokale ondernemers om gezamenlijk een korte keten op te zetten. Denk hierbij aan winkels die lokale producten van het land verkopen, maar ook aan bedrijven die reststromen van het land als grondstof gebruiken voor hun biobased product, zoals isolatiemateriaal, textiel of meubelen.

Hoe kan je als decentrale overheid lokale ondernemers hierin ondersteunen?


1 Richt je op korte ketens

Een goed voorbeeld zijn lokale samenwerkingen zoals StreekWaar in Wageningen. In dit ondernemersinitiatief werken zo’n 30 duurzame boeren, verwerkers, cateraars en winkels uit de regio samen aan de korte keten. Ze nodigen inwoners uit om op hun bedrijven te komen kijken, ze hebben een gezamenlijke webshop, ze verwerken elkaars producten en ze staan elke zaterdag samen op de markt. Binnen de vereniging worden ook producten en machines uitgeruild. Het programma is mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland en een Europese subsidie. Janneke Bruil van de gemeente Wageningen legt in dit interview uit hoe de gemeente dit ondernemerscollectief heeft ondersteund.


2 Sluit regionale kringlopen

De organisatie Groene Cirkels bestaat uit een netwerk van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties die gezamenlijk werken aan het sluiten van regionale kringlopen. Zo’n groene cirkel kan je ook zelf opzetten, zoals de provincie Zuid-Holland met de gemeente Rotterdam, Ridderkerk en Barendrecht dat deden. Zij sloegen de handen ineen met ondernemers die overgebleven groente en fruit wilden omzetten in andere producten voor consumptie. Denk aan pizzabodems, falafel van groenten, soep van gebutste tomaten en leer van mangoschillen. Ook worden deze reststromen gebruikt voor voer voor dieren en toepassingen in de chemie.


3 Eigen reststromen verwaarden

Decentrale overheden hebben zelf grote reststromen zoals bermgras of bagger . Met circulair terreinbeheer zorgen waterschappen ervoor dat de grondstoffen die vrijkomen bij het beheer van watergangen en terreinen hoogwaardig benut worden voor nieuwe toepassingen.

In het project ‘Verwaarden van groene reststromen’ van de gebiedscoöperatie Zuidwest Drenthe zoeken de provincie Drenthe en zeven gemeenten de samenwerking op met lokale ondernemers om van reststromen als bermgras een nieuw (tussen)product te maken zoals isolatiemateriaal of bodemverbeteraars.

Andere voorbeelden van producten die gemaakt zijn van reststromen van decentrale overheden zelf zijn: papier van bermgras en bakstenen van slib. Er is vooral interesse vanuit de markt voor biobased isolatiemateriaal van o.a. lisdodde. Verder werken waterschappen aan het terugwinnen van bijvoorbeeld cellulose en kaumera uit slib en zoeken daar hoogwaardige toepassingen voor in de markt.


4 Werk samen met grote retail- en foodbedrijven

De grote spelers hebben veel macht, maar daar kan je als provincie wel invloed op uitoefenen. Bijvoorbeeld door hen uit te dagen om de positie van boeren in de keten te versterken.


5 Werk samen met andere decentrale overheden

Bij het stimuleren van korte ketens bij lokale en regionale ondernemers helpt het als decentrale overheden gezamenlijk optrekken. Zij kunnen verschillende rollen op zich nemen. Zo spelen gemeenten een belangrijke faciliterende rol bij het bevorderen van lokale ketens. Provincies kunnen gemeenten daarbij goed ondersteunen. Daarom heeft de provincie Gelderland het Gelders Kennisnetwerk Voedsel opgezet. Het biedt gemeenten de beste voorbeelden uit de regio, tips en adviezen waarmee zij aan de slag kunnen. Gemeenten kunnen het netwerk inschakelen als ze samenwerkingen willen organiseren met buurgemeenten of met lokale ondernemers.


Voorbeeld doelstellingen:

★ We hebben in 2023 een platform dat voor inwoners inzichtelijk maakt waar welke streekproducten te koop zijn om korte ketens te bevorderen.
★ We hebben in 2024 lokale voedselondernemers die reststromen hebben verenigd en werken met specialisten regionaal aan hoogwaardige verwerking van die reststromen.
★ We hebben hoogwaardige toepassingen in de markt gevonden voor onze eigen reststromen (zoals bermgras, cellulose etc.) in 2025.



Goed voorbeeld

Pieter Rijzebol

heeft 50 korte keten projecten ondersteund, waardoor bijvoorbeeld een regionale coöperatie en een onbemande streekwinkel zijn ontstaan.

Lees hier het interview met Pieter >>

Algemene vragen over circulaire economie in jouw organisatie:

Wat is je verantwoordelijkheid als decentrale overheid in CE?

Hoe krijg je jouw organisatie en collega’s mee?

Hoe maak je CE meetbaar?

Hoe zorg je voor voldoende capaciteit en middelen?

Wat als de circulaire oplossing duurder wordt dan de lineaire?

Bekijk hier de antwoorden >>

Deel Met Je Collega’s

 
 
 
 

Verder lezen en verdiepen


Lees in het tijdschrift De Verschilmakers zeven circulaire praktijkverhalen van baanbrekende ambtenaren bij gemeenten, provincies en waterschappen. Deze verhalen zitten bomvol concrete tips om morgen mee aan de slag te gaan.

In deze zes podcasts gaan wij met experts in gesprek over hoe Nederland er in 2030 en 2050 uit komt te zien op het gebied van bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, consumenten en afval.

In de andere edities over landbouw/voedsel komen de volgende onderwerpen aan bod:

  • Activeren inwoners

  • Activeren boeren

  • Activeren horeca

  • Activeren supermarkten



Ben je nog niet aangemeld voor dit kennisnetwerk?
Meld je dan hier aan en vertel het door aan je collega’s!


 
 

Lees ook over de andere thema’s

 

Een initiatief van:

In samenwerking met: