Wat hebben jullie voor elkaar gekregen?

Bij waterschappen lopen er altijd grote en kleine onderhouds- en renovatieprojecten. Wij vonden de renovatie van zo’n 60 gemalen en stuwen heel geschikt om met nieuwe duurzame en circulaire technieken te gaan werken. De projecten verschillen veel van elkaar, maar juist daardoor kunnen we er veel van leren, ook voor grotere projecten. Wij hebben deze renovatieprojecten als pilots gebruikt. We monitoren bijvoorbeeld hoe circulaire materialen zich gedragen en houden. Op basis van onze ervaringen breiden we het gebruik van een circulaire oplossing daarna uit naar andere werkzaamheden. Zo passen we het circulaire principe ‘losmaakbaarheid”, zodat we materialen ergens anders weer kunnen hergebruiken, inmiddels in meer projecten toe. Vooral bij middelgrote en grote gemalen valt winst te halen als je duurzaam en circulair gaat bouwen. 

Waarom heb jullie dit opgepakt?

In 2050 moet alles wat Waterschap Drents Overijsselse Delta doet en bouwt herbruikbaar en afvalloos zijn. Voor 2030 staat een halvering van het gebruik van primaire grondstoffen op de agenda en dat is al heel snel. We moeten dus nu actie ondernemen.

Persoonlijk vind ik het belangrijk en prettig om met mijn werk een maatschappelijke bijdrage te leveren. Daarom werk ik ook bij het waterschap. Ik ben een techneut en ben door onze duurzame en circulaire ambities volop met technische innovatie en uitdagingen bezig, dat maakt dit project super interessant.

Jullie werken jarenlang met vaste bouwteams, waarom heb je daarvoor gekozen?

In vier jaar zo veel renovatieprojecten is een grote opgave, zeker als je het zo duurzaam en circulair mogelijk wilt doen. Je gaat met technische innovatie aan de slag en daarbij is continuïteit in samenwerking belangrijk. We hebben vier bouwteams met vier aannemers die voor de hele periode van vier jaar een verbintenis zijn aangegaan. Naast continuïteit geeft het ruimte om nieuwe dingen uit te proberen. Je leert elkaar in een langdurige samenwerking goed kennen en zo bouw je het onderlinge vertrouwen op dat nodig is om circulaire stappen te zetten. 

Hoe heb je de juiste mensen gevonden?

Door onze ambities en verwachtingen mee te nemen in de uitvraag. We nemen circulair en duurzaam steeds meer mee in onze uitvragen. Op die manier motiveren we de aannemers om innovatief te zijn. We maken onze ambities helder, maar timmeren het niet dicht. Wij helpen de marktpartijen niet als we allemaal extreme eisen gaan stellen. We willen dit juist samen doen, stapje voor stapje. Wij verwachten wel een actieve rol in de samenwerking en een grote duurzame motivatie van de mensen waar we mee samenwerken.

Met welke principes voor circulaire bouw en renoveren hebben jullie vooral gewerkt? 

Bij elke nieuwe renovatie kijken we eerst naar het object en wat we daarvan kunnen hergebruiken. Daarna bepalen we bij elke object welke van onderstaande principes bruikbaar zijn en wat de meeste winst oplevert. De keuzes verschillen per object, het is maatwerk. 

1. We maken aan de start al beslissingen over energieverbruik, het toekomstig onderhoud en zelfs het uiteindelijke hergebruik van de materialen.

2. We kijken naar de milieu impact van het materiaal dat we gebruiken. Bij een discussie over hout versus staal of beton maken we een inschatting van de verschillende milieueffecten van de verschillende materialen (MKI). We kijken ook verder dan de initiële aanschafkosten van materialen en producten, zo nemen we bijvoorbeeld onderhoudskosten mee (TCO). De initiële kosten zijn namelijk maar een fractie van de totale kosten.  

3. We documenteren welke materialen en producten we allemaal gebruiken, zodat men in de toekomst weet wat er op welke manier kan worden hergebruikt. 

4. We werken met zoveel mogelijk losmaakbare delen. Er is veel mogelijk m.b.t. losmaakbare onderdelen en het kent geen risico’s voor de veiligheid. Daarbij kost het nauwelijks meer of zelfs minder en is dus een eenvoudige manier om duurzaam te renoveren en bouwen. 
   

Bij het gemaal Coehoorn hebben we veel verschillende principes toegepast. Zo is het losmaakbaar en op locatie opgebouwd met prefab modulaire elementen. Verder hebben we geopolymeerbeton gebruikt, ook wel cementloos beton genoemd. Daarmee kan ten opzichte van traditioneel beton een reductie van de CO2-uitstoot tot wel 50 procent worden gerealiseerd. 

Heb je nog advies?

Neem kleine stapjes, maar wordt wel zo snel mogelijk concreet want dromerige vergezichten helpen niet. Neem mensen mee waarom we dit moeten doen. Vertrouw elkaar in de samenwerking en zorg dat er continuïteit is in de samenwerking. Samen ervaringen opdoen en ga gewoon aan de slag!

Wanneer een circulair project duurder is komt dat vaak omdat het project meer tijd en mankracht kost. Ook zijn sommige nieuwe materialen of technieken nog relatief duur, maar als die gemeengoed worden is dat voorbij. 

>> Lees ook het magazine de Verschilmakers voor Decentrale Overheden

>> Of luister de podcast Naar een Circulair Nederland over bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, inwoners en afval in 2050.

Deel Met Je Collega’s

Lees meer over deze thema’s

Een initiatief van: