Wat hebben jullie aan circulaire gronduitgifte gedaan? 

Wij gebruiken bij gronduitgifte een strengere norm van de GPR dan wettelijk verplicht is. GPR-gebouw is een digitaal instrument om de duurzaamheid van een gebouw in kaart te brengen door middel van rapportcijfers voor de thema's energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Het doel van GPR is duurzaam bouwen meetbaar en bespreekbaar te maken. Er is eigenlijk nog niet een meetinstrument dat circulariteit goed genoeg meeneemt. Wij sturen dus soms ook buiten de GPR om op meer circulaire principes. 

 In de eerste circulair gronduitgifte projecten vroegen we vooral om een materialen paspoorten. We vroegen toen ook al naar sloopplannen bij de nieuwbouwplannen. Dat deden we bijvoorbeeld bij de gronduitgifte van Raaks III (waar 34 woningen kwamen te staan) en de poort van Damiate (waar ongeveer 160 woningen gebouwd werden). 

 Daarna werden we steeds ambitieuzer. In het gebied Koningstein in Haarlem, stond nog een oud kantoorpand van de gemeente. We hebben voor de verkoop van de grond laten inventariseren wat er aan materialen in dat pand zat. Wie met het meest concrete plan kwam om de materialen opnieuw in te zetten in de nieuwbouw kreeg meer punten. Zo is het oude pand uiteindelijk circulair gesloopt. De kelder is laten zitten zodat er geen nieuwe fundering nodig was. Dat scheelde veel beton. Er zijn allerlei dingen hergebruikt zoals kozijnen maar ook de keuken die in het pand zat. We hebben bij het ministerie aangekaart dat we ondanks de oude fundering toch wilden dat de aannemer afgerekend zou worden op het nieuwbouw bouwbesluit. Dus dat het pand toch gebouwd zou worden volgens de laatste isolatienormen. Dat is ons ook gelukt. 

Inmiddels gaan we nog veel verder: de gronduitgifte die we nu doen sturen we naast alle bovenstaande zaken ook op los maakbaarheid van de elementen in het gebouw, dus droge verbindingen en cementloos. Zeker CV ketels en leidingen moeten goed demonteerbaar zijn. Daarnaast sturen we op houtbouw. 

 Zelfs bij wijzigingen van een bestemmingsplan zorgen we nu dat er duurzame eisen aan toegevoegd worden voordat de bestemming gewijzigd kan worden. Zo hadden we een aannemer die om een betere GPR score te krijgen 12.500 euro extra per woning moest besteden. UIteindelijk deed hij dat maar je bent dan wel samen aan het zoeken naar een haalbare grens. 

Hoe reageert de markt op deze extra eisen? 

Vaak zeggen collega ambtenaren: “ je kunt toch niet meer eisen dan wettelijk is toegestaan?”. Maar als je er een criterium van maakt bij de grondverkoop en je meer punten kunt te verdienen zijn als je ambitieuzer bent dan zijn ontwikkelaars tot veel meer in staat dan wat wettelijk verplicht is. 

Ik merk dat iedereen geïnteresseerd is. Bij een volgende aanbesteding kunnen deze bouw partijen dan aantonen dat ze circulaire/ duurzame projecten hebben gedaan. Je hebt wel meer dialoog met aannemers, want die snappen soms de vraag niet, of zijn onzeker over hoe ze hem moeten invullen of komen toch controlevragen stellen. Dat maakt het werk ook veel leuker

Krijg je iedereen intern mee op dit gebied? 

Je ziet dat de collega’s die begaan zijn met duurzaamheid, circulariteit het een uitdaging vinden om kansen die zich voordoet in een project te verzilveren. Maar natuurlijk zijn er ook collega’s die risico’s zien in plaats van kansen. Tot nu toe lukt het vaak om de risico’s van andere een plek te geven en een passende beheersmaatregel te bedenken zodat er een win-win-win situatie ontstaat.

Ik heb al een hele tijd terug een themadag georganiseerd met wel 17 verschillende workshops op dit gebied. Dat heeft ontzettend geholpen om de intrinsieke motivatie van vele collega’s aan te wakkeren. Daar ben je toch van afhankelijk, want er is heel vaak geen beleid op dit gebied, dan moet je het hebben van enthousiaste ambtenaren die begaan zijn met de thematiek. Zelf heb ik ook cursussen gevolgd om aan mijn kennis te komen. Bijvoorbeeld bij de branchevereniging van architecten BNA, dan leer je bijvoorbeeld wat allemaal haalbaar is.

Welke tips heb je voor collega ambtenaren in het land als ze ook met circulaire gronduitgifte aan de slag willen?

Toon lef in de vraag die je aan de markt stelt. Mijn ervaring is dat hoe unieker de vraag, hoe gretiger de markt die met beide handen aanpakt.

1. Begin zo snel mogelijk, het begrijpen van de kans en de risico’s kost tijd, de dialoog met collega’s heeft tijd nodig en ook het aanpassen van de verschillende processen.

2. Google; denk niet dat de opdracht die je hebt (grondverkoop t.b.v. woningbouw of bouwen van scholen en sportaccommodaties) uniek is. Veelal zijn er wel voorbeelden te vinden van circulaire kansen en de do’s en don’ts 

3. Educate! Er zijn voldoende opleidingen, cursussen en workshops die gevolgd kunnen worden, voor elke portemonnee en elke tijdsinspanning is er één. BNA/PIANOO hebben super leuke cursussen over circulair aanbesteden en circulair ontwerpen, bijvoorbeeld. TIP: organiseer iets aan het einde van het jaar. Dan moeten persoonsgebonden budgetten op. Neem contact op met HRM en organiseer zelf cursus over dit onderwerp. 

>> Lees ook het magazine de Verschilmakers voor Decentrale Overheden

>> Of luister de podcast Naar een Circulair Nederland over bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, inwoners en afval in 2050.

Deel Met Je Collega’s

Lees meer over deze thema’s

Een initiatief van: