Waarom heb je een circulaire gemeentewerf gebouwd?

De buitendienst van de gemeente Nieuwkoop zat al jarenlang in een gehuurd pand. Naast jaarlijks hogere huurlasten waren de energiekosten skyhigh omdat het slecht geïsoleerd was. Daarom hebben we in 2015 al onderzoek gedaan naar alternatieven en geconstateerd dat het bouwen van een eigen pand financieel interessanter bleek. We hebben toen het college en de raad kunnen overtuigen van de noodzaak en winst van het bouwen van een eigen pand. Het idee om circulair te gaan bouwen ontstond pas later. 

Hoe is het plan om circulair te gaan bouwen ontstaan?

Het bouwplan dat er in 2015 lag was een traditioneel plan. De constructie was al getekend, met kostenberekening en al. In die tijd hoorde je steeds meer over energieneutraal, duurzaam en biobased bouwen. Ik kwam er zelf ook mee in aanraking toen een collega mij een voorbeeld liet zien van het gebouw van de kringloop in Houten. Ik was meteen geïnspireerd en ben me gaan verdiepen in de mogelijkheden van biobased, duurzaam en circulair bouwen. Met die nieuwe kennis en ideeën heb ik toen tegen mijn leidinggevende gezegd dat we dit ook moesten doen. Die was overtuigd en toen ben ik op zoek gegaan naar een ontwerper en bouwer en we zijn weer helemaal bij het begin begonnen. 

Wat was jouw rol in dit bouwproject als teamleider buitendienst?

Eigenlijk zit dit niet in mijn takenpakket als teamleider, maar ik heb dit naar me toegetrokken en vol enthousiasme en overtuiging gedaan. In eerste instantie zou ik op zoek gaan naar een architect die ervaring heeft met duurzame en circulaire projecten. Uiteindelijk ben ik nauw betrokken geweest bij het ontwerp, de aanbesteding en de nieuwbouw.

Welke circulaire ontwerpprincipes hebben jullie toegepast?

Het gebouw is demontabel en losmaakbaar. Er zijn overal gebruikte bouwmaterialen in verwerkt: de buitentrap komt van een sloperij, de buitenwand is gemaakt van hergebruikte golfplaten, het hout voor de voorgevel en als afwerkmateriaal komt van hardhouten deuren uit een woningblok dat gesloopt moest worden. 

Heb je nog circulaire eisen meegenomen in de aanbesteding?

We hebben de architect een belangrijke rol gegeven in de aanbesteding en partijen moesten aantonen waarom zij aan onze circulaire ambities konden voldoen. We hebben op die manier een bouwteam gevormd nog voordat de exacte som bekend was. Het was een divers team waarin bijvoorbeeld ook collega’s van gebouwbeheer en toezicht zaten.

En de uiteindelijke kosten? Vaak is er angst dat circulaire bouw duurder is dan traditionele bouw. 

De realisatie van het pand is in deze vorm is inderdaad duurder geworden dan dat het traditioneel had gekost. Het verschil is echter wel het nu gebouwd is voor de toekomst: het is energieneutraal en losmaakbaar dus herbruikbaar. Als we de kosten dus over de komende 10 tot 20 jaar berekenen zijn we niet duurder uit. 

Hoe heb je het college overtuigd van de wens en noodzaak om circulair te bouwen?  

We zijn in 2015 al gaan lobbyen voor de bouw van een eigen pand. Misschien hadden we het geluk dat de huur- en energiekosten zo hoog waren, want een alternatief was al snel voordeliger. Maar ook toen de circulaire plannen op tafel kwamen was er meteen enthousiasme. Naast de kostenbesparing op lange termijn, wilde de gemeente ook graag het goede voorbeeld geven. Wanneer je ondernemers en inwoners dingen gaat vragen of opleggen dan moet je het zelf wel goed geregeld hebben. En dan mag het ook best wat kosten, zeker als je daarmee voor de troepen uitloopt. 

(het interview gaat verder onder de foto)

Mensen vinden risico’s spannend: kosten, duur van de bouw, onderhoud van nog onbekende bouwmaterialen. Hoe kreeg je mensen mee?

Ik heb best wat overtuigingskracht, maar merkte ook: op het moment dat je duidelijk vertelt waarom dit nodig is, gaan mensen het snappen en krijg je ze mee. Mijn verhaal ging niet alleen over circulaire bouw maar ook over energieneutraal bouwen, gebruik van elektrische voertuigen, kostenbesparing: een meer integrale duurzame toekomstvisie voor de afdeling en de gemeente dus. Dat snappen mensen echt wel. 

Wat ook hielp is dat naarmate de tijd verstreek, duurzaam en circulair bouwen steeds bekender werd en we intern bij de gemeente wisten dat we deze weg moeten inslaan om het goede voorbeeld geven.

Een eigen drive is ook heel belangrijk. En die heb ik, ondanks dat ik mezelf geen duurzaamheidsfreak zou noemen in dagelijks leven. Ik was wel de eerste in de straat die zijn woning uit 1959 liet isoleren, met zonnepanelen op het dak. En als er eentje begint, dan volgen anderen merkte ik. Ik wijs niet naar een ander met een vingertje maar ben van het motto: verbeter de wereld, begin met jezelf. Daarbij zie ik wel een groeiend besef, mensen worden steeds meer bewust dat er iets moet veranderen. Langzaam zet dat mensen in beweging. 

Wat is je tip voor anderen die ook een gemeentelijk gebouw circulair willen ontwikkelen? 

Als eerste moet je het zelf een uitdaging vinden om zo’n project aan te gaan. Intrinsieke motivatie en gedrevenheid zijn belangrijk want je moet continu het verhaal vertellen, lobbyen en mensen overtuigen van de noodzaak maar ook de winst van zo’n project. Je moet het bespreekbaar maken en een flinke dosis overtuigingskracht hebben.

Bij de start en tijdens het project moet je de juiste mensen om je heen verzamelen met kennis van en een drive voor duurzaam en circulair bouwen, aanbesteden en financiën.

Tot slot: Ben je tevreden met het resultaat?

De werf is fantastisch geworden! Natuurlijk moeten we aan sommige dingen wennen, zoals het binnenklimaat regelen. Maar ik zit er elke dag en het is een hele fijne plek om te werken. Ik ben er echt trots op!

>> Bekijk hier de gemeentewerf van Marcel

>> Lees ook het magazine de Verschilmakers voor Decentrale Overheden

>> Of luister de podcast Naar een Circulair Nederland over bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, inwoners en afval in 2050.

Deel Met Je Collega’s

Lees meer over deze thema’s

Een initiatief van: