Rioleringen, pijpleidingen, bekabeling


In Nederland ligt ongeveer 126.000 kilometer aan riolering, 120.000 kilometer waterleidingen, 310.000 kilometer elektriciteitskabels en ruim 135.000 kilometer gasbuizen. Het overgrote merendeel van de kabels en de leidingen ligt ondergronds en is dus niet zichtbaar. Zou het daarom zijn dat er zo weinig aandacht is voor duurzame en circulaire varianten? Duurzaam heeft bij buizen en kabels de betekenis van stevig, veilig en toekomstbestendig materiaal. Sterk materiaal dus met een lange levensduur. We moeten niet denken aan lekkende gasleidingen of rioleringen. Maar duurzaam betekent hier vooralsnog niet materiaal met een lage milieu-impact, waarvoor geen nieuwe grondstoffen voor de productie nodig zijn geweest. Hier liggen dus nog volop kansen voor innovatie. Veiligheid kan ook samen gaan met duurzaam. Wat kan je doen als decentrale overheid?


Riolering

Rioleringsbuizen zijn van beton gemaakt, een veel gebruikt maar ook milieubelastend bouwmateriaal dat bovendien vaak slecht te recyclen is. De grootste winst bij riolering is dus het gebruik van een duurzamer en circulairder alternatief voor beton. Er zijn steeds meer ‘betonvarianten’ op de markt ie de milieu-impact aanzienlijk verlagen. Het produceren van een cementloze rioleringsbuis kan 80% CO-reductie opleveren. Daarnaast zijn er circulaire, gerecyclede rioleringsbuizen op de markt. Deze keramische buizen hebben door hun grotendeels natuurlijke materiaal en relatief schone productieproces een kleine ecologische afdruk.

Bij de bouw van 54 tijdelijke huurwoningen in de wijk De Vliert in Den Bosch bestaat de riolering volledig uit gerecycled pvc. De gemeente ‘s-Hertogenbosch heeft voor dit bouwproject niet alleen gekozen voor duurzaam, circulair materiaal, maar ook voor een gescheiden rioolsysteem waarbij hemelwater en afvalwater apart van elkaar worden afgevoerd. (Lees in de editie over gebiedsontwikkeling meer over gescheiden watersystemen.)

Ook de gemeente Rotterdam ziet met hun vervangingsopgave van 40 kilometer riool per jaar kansen om hun impact te vergroten. Met de pilot Circulaire Kunststof Rioolbuizen onderzoekt de gemeente hoe dit zo circulair mogelijk kan worden aangelegd.


Bekabeling

Ook kabels liggen meestal uit het zicht en ze hebben weinig volume. Daardoor krijgen ze nog weinig prioriteit in duurzame en circulaire ambities van producenten. Veiligheid is tot dusver ook hier de grootste drijver geweest achter innovatie en materiaalontwikkeling. Toch kunnen veilige kabels kunnen ook duurzaam en circulair zijn. In de whitepaper ‘Wat maakt kabels circulair?’ wordt uitgelegd wat dit betekent voor het ontwerp van kabels, de productie, het transport, de installatie, het gebruik en de ‘end of life’ fase. Wat kan je als decentrale overheid doen? Marktpartijen stimuleren te innoveren door naar circulaire oplossingen te vragen.


Buis- en pijpleidingen

Binnen Nederland wordt bijna net zoveel via buisleidingen getransporteerd als via de binnenvaart. En bijna acht keer meer dan via het spoor. Buisleidingen worden onder meer gebruikt voor het transport van aardgas, CO2, aardolie, chemische producten, (industrieel) water en warmte. Transport via buisleidingen als alternatief voor schip of vrachtwagen zorgt voor een veel lagere milieu-impact. Momenteel wordt het gebruik van pvc-leidingen als het meest duurzame gezien omdat zij een levensduur van zeker 100 jaar hebben en daarna uitermate geschikt zijn voor recycling. Met het Buizen Inzamel Systeem (BIS) helpt Bureauleiding bij inzameling en recycling van kunststof buizen.


3 Innovatie op gang brengen

Er zijn genoeg kansen voor innovatie in deze sector, alleen moeten marktpartijen hiertoe wel gestimuleerd worden. Als decentrale overheid kan je dit de goede kant op sturen door circulair uit te vragen in aanbestedingen en door marktpartijen uit te dagen om met circulaire oplossingen te komen. Ook kan je coalities smeden met gelijkgestemden om zo samen meer impact te maken en kennis uit te wisselen. Zo zijn er twee coalities die zich o.a. bezighouden met circulariteit in kabels en buizen: de Groene Netten en de Blauwe Netten.

De Groene Netten-coalitie werkt aan meerdere projecten op het gebied van circulariteit. Door de inkoop van nieuw koper terug te dringen en circulaire kabels te ontwikkelen hoopt het netwerk in 2030 geen virgin koper meer in installaties en kabels te verwerken. Groene Netten zet zich in voor het vergroten van de transparantie in de keten.

Dit inspireerde drinkwaterbedrijven om het samenwerkingsverband Blauwe Netten op te richten: Blauwe Netten is een overkoepelend platform binnen de drinkwatersector op het gebied van inkoop, duurzaamheid en circulariteit. De drie thema’s zijn: grondstoffenpaspoort, energie en duurzame alternatieve chemicaliën. De drinkwaterbedrijven hebben de ambitie om circulair inkopen de standaard te maken door alle leveranciers van leidingmateriaal om een grondstoffenpaspoort te vragen.


Voorbeeld doelstellingen:

★ “Bij de inkoop van rioleringen, pijpleidingen en bekabeling maken we gebruik van materialen met de minste milieu-impact vanaf 2023 ”
★ “Vanaf 2023 hergebruiken we de materialen van rioleringen, pijpleidingen en bekabeling die we vervangen.”
★ “In 2030 verwerken we geen nieuw koper meer in installaties en kabels.”


Goed voorbeeld

Gioffry Maduro

Bekabeling demonteren voor hergebruik zorgt er soms voor dat een tunnel langer dicht moet.

Lees hier het interview met Gioffry >>

Algemene vragen over circulaire economie in jouw organisatie:

Wat is je verantwoordelijkheid als decentrale overheid in CE?

Hoe krijg je jouw organisatie en collega’s mee?

Hoe maak je CE meetbaar?

Hoe zorg je voor voldoende capaciteit en middelen?

Wat als de circulaire oplossing duurder wordt dan de lineaire?

Bekijk hier de antwoorden >>

Deel Met Je Collega’s

 
 
 
 

Verder lezen en verdiepen


Lees in het tijdschrift De Verschilmakers zeven circulaire praktijkverhalen van baanbrekende ambtenaren bij gemeenten, provincies en waterschappen. Deze verhalen zitten bomvol concrete tips om morgen mee aan de slag te gaan.

In deze zes podcasts gaan wij met experts in gesprek over hoe Nederland er in 2030 en 2050 uit komt te zien op het gebied van bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, consumenten en afval.

In de andere edities over infrastructuur komen de volgende onderwerpen aan bod:

  • Wegen en fietspaden

  • Bruggen, viaducten en tunnels

  • Signalering, bewegwijzering en straatmeubilair

  • Dijken, sluizen en rioolwaterzuiveringen



Ben je nog niet aangemeld voor dit kennisnetwerk?
Meld je dan hier aan en vertel het door aan je collega’s!


 
 

Lees ook over de andere thema’s

 

Een initiatief van:

In samenwerking met: