Subsidies voor een Circulaire Toekomst
Gemeenten en provincies hebben een sleutelrol in de transitie naar een circulaire economie. Toch blijft geld vaak een knelpunt om ideeën om te zetten in impactvolle projecten. Gelukkig zijn er tientallen nationale en Europese subsidieregelingen waarmee overheden hun eigen circulaire ambities kunnen realiseren én bedrijven in hun regio kunnen stimuleren. Onderstaand overzicht bundelt de meest relevante regelingen, inclusief programma’s waar gemeenten en provincies zelf direct aan kunnen deelnemen, én fondsen die zij kunnen gebruiken om ondernemers te ondersteunen.
1. Nationale subsidies en programma’s (direct voor gemeenten en provincies)
Ondersteunt pilots en demonstratieprojecten, waaronder circulaire toepassingen, die bijdragen aan CO₂-reductie.
Voorbeeld: Het project Riothermie Buikslotermeer in Amsterdam, dat gebruikmaakt van rioolwarmte om 607 sociale huurwoningen te verwarmen.
Lees meerExtra rijksbijdrage om optimaal gebruik te maken van Europese fondsen (bijvoorbeeld EFRO, LIFE, Interreg).
Voorbeeld: In het Interreg Vlaanderen-Nederland programma, dat grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en België bevordert, maakte het project Circulaire Teelt en Chemie gebruik van nationale cofinanciering. Dit project richtte zich op het ontwikkelen van circulaire oplossingen in de landbouw en chemie.
Provinciale programma’s die lokale circulaire projecten mede-financieren, vaak gekoppeld aan regionale EFRO-uitvoering.
Voorbeelden:
- De provincies Gelderland en Overijssel werken samen in het EFRO Oost-programma, dat gericht is op het versterken van de innovatiekracht en het verdienvermogen van het regionale bedrijfsleven. Dit programma ondersteunt innovaties die bijdragen aan een duurzame en circulaire economie.
- De provincies Zuid-Holland, Noord-Holland, Utrecht en Flevoland werken in het samenwerkingsverband Kansen voor West III aan het versterken van de regionale economie in de Randstad door middel van innovatie en verduurzaming. Binnen dit programma worden subsidies verstrekt aan bedrijven, kennisinstellingen en overheden voor projecten die bijdragen aan de transitie naar een circulaire economie.
Gericht op regionale economische ontwikkeling en mkb-stimulans.
Voorbeeld: Versneller Innovatieve Ambities (VIA) in de provincie Drenthe en Friesland
2. Europese subsidies en programma’s (direct voor gemeenten en provincies)
Programma voor milieu- en klimaatactie, inclusief circulaire innovaties voor natuur, biodiversiteit en mitigatieprojecten.
Voorbeelden:
- De gemeente Kerkrade was betrokken bij het LIFE SUPER LOCAL-project, dat zich richtte op het bevorderen van lokale circulaire economie, o.a. door het ontwikkelen van duurzame bedrijfsmodellen en het stimuleren van lokaal hergebruik van materialen.
- De gemeente Rotterdam was penvoerder van het LIFE Urban Roofs-project, dat gericht was op het vergroenen van daken in stedelijke gebieden om hittestress te verminderen en biodiversiteit te bevorderen.
Stimuleert regionale innovatie en duurzaamheid, o.a. in het mkb. EFRO Nederland.
Voorbeeld: De provincie Gelderland heeft een project ge(co)financierd dat zich richt op de ontwikkeling van natuurlijk isolatiemateriaal. Het doel is om een circulaire oplossing te bieden voor de bouwsector door herbruikbaar isolatiemateriaal te ontwikkelen dat aan het einde van de levensduur gerecycled kan worden.
Lees meerInterreg (o.a. Interreg NWE en Interreg NSR) – Grensoverschrijdende samenwerking voor regionale ontwikkeling, inclusief circulaire projecten.
Voorbeelden:
- De Provincie Gelderland is trekker van het Europese project CEMTex, dat gericht is op de ontwikkeling van circulaire oplossingen voor de productie en het recyclen van medisch textiel.
- De Provincie Limburg is betrokken bij het Interreg NWE-project Digital Deconstruction, dat slimme digitale diensten ontwikkelt om duurzame sloop en hergebruik van materialen in de bouwsector mogelijk te maken.
Ondersteunt regio’s die economisch worden geraakt door de overgang naar klimaatneutraliteit.
Voorbeeld: In de provincie Zuid-Holland ontvangt het startupbedrijf Concr3de bijna financiering uit het JTF voor het MAMOOTH-project: het ontwikkelen van betonprinters die sloopafval omzetten in nieuw bouwmateriaal.
Lees meerInnovatieve oplossingen voor duurzame stedelijke ontwikkeling. Toegankelijk voor gemeenten en provincies (> 50.000 inwoners). Nieuwe call in 2026.
Voorbeeld: De gemeente Kerkrade heeft het project Super Circular Estate uitgevoerd, gericht op circulaire gebiedsontwikkeling. In dit project werden drie nieuwe woningen gebouwd met meer dan 90% hergebruikte materialen uit bestaande gebouwen. Daarnaast werd het gebied ingericht met circulaire infrastructuur, zoals waterberging en groene openbare ruimte. Een belangrijk aspect was de betrokkenheid van voormalige bewoners bij het ontwerp en de inrichting van het gebied, wat bijdroeg aan sociale en culturele continuïteit.
Lees meerFinanciering voor hervormingen en investeringen in duurzame economie, inclusief circulariteit.
Nog geen voorbeeld bekend bij ons.
Lees meer3. Subsidies voor bedrijven (indirecte stimulans via gemeenten en provincies)
Grote Europese financiering voor innovatieve koolstofarme technologieën en circulaire demonstratieprojecten.
Lees meerRicht zich op CO₂-reducerende maatregelen in de industrie met lange terugverdientijd.
Lees meerOndersteunt pilots en demonstraties voor circulaire innovaties.
Lees meerZoals VIA, Biobased Delta, Circulaire Economie Friesland: subsidies en leningen voor mkb-circulaire innovaties.
Ondersteunt circulaire producten en procesinnovaties in het mkb.
Lees meerRegionaal ingezette EU-middelen voor bedrijfsontwikkeling en circulaire innovatie.
Lees meermeer informatie en advies over subsidies
Naast de regelingen hierboven zijn er meerdere platforms waar gemeenten en provincies actuele subsidie-informatie kunnen vinden:
- RVO-subsidiedatabank – Compleet overzicht van Europese en nationale regelingen. RVO-subsidiedatabank
- Het Versnellingshuis Nederland Circulair! – Dit overzicht bevat een selectie van fondsen, regelingen en instellingen waar circulaire ondernemers een streepje voor hebben.
- VNG Informatiepunt Europese subsidies – Ondersteuning en advies voor decentrale overheden. VNG-subsidies
- Provinciale subsidie pagina’s:
- Regionale Ondernemings Maatschappijen (ROM’s). Naast de landelijke ‘ROM-Nederland’, zijn er negen regionale ontwikkelingsmaatschappijen die ieder hun eigen ondersteuning/subsidies voor duurzame en circulaire innovatie hebben:
