Bedrijven activeren
Circulaire bedrijven zorgen voor een stabiele economie en voor werkgelegenheid in de regio. Toekomstbestendige bedrijven zijn voorbereid op de toenemende schaarste van materialen, de strenger wordende milieuregelgevingen en klanten die steeds bewuster worden. Door in te zetten op circulaire economie zullen zij beter bestand zijn tegen toekomstige uitdagingen. Ook financiers zien deze uitdagingen en willen steeds vaker alleen nog investeren in bedrijven die toekomstbestendig zijn. Banken zien dat bedrijven die serieus inzetten op circulaire economie nu al rendabeler zijn en minder afhankelijk van nu al regelmatig haperende leveringen van materialen of producten. Circulaire bedrijven die toekomstbestendiger zijn zorgen ervoor dat burgers kunnen blijven werken in de regio. De praktijk laat tot nu toe zien dat de meeste bedrijven niet uit zichzelf met circulaire economie aan de slag gaan. Bedrijven zijn vaak onvoldoende bekend met het thema en hebben niet de tijd en middelen om zich te verdiepen. Wat kunnen decentrale overheden doen?
10 manieren om bedrijven mee te nemen in een circulaire economie:
1 Creëer netwerken om lokale bedrijven te kunnen bereiken met circulaire kennis
Zorg dat je goed inzichtelijk krijgt welke bedrijven er in je regio actief zijn. Werk slim samen met partijen die al contact hebben met regionale bedrijven: accountmanagers van gemeenten, ondernemersloketten, ondernemersverenigingen, omgevingsdiensten, ontwikkelingsmaatschappijen, regionale brancheverenigingen, investeringsmaatschappijen, regionale banken of bedrijventerreinen. Daarnaast zijn er branche- of ondernemersorganisaties die zich regionaal richten op een specifieke sector of op specifieke thema’s. Verschillende gemeenteambtenaren huren een expert circulaire economie in of vertellen zelf een verhaal op bijeenkomsten waar lokale bedrijvennetwerken al bij elkaar komen. Zorg dat je goed vertelt hoe bedrijven aan de slag kunnen en zorg dat er een follow up is. Het werkt minder goed om zelf bijeenkomsten te organiseren waarvoor je het bedrijfsleven uitnodigt, je kunt beter aanhaken bij al bestaande bijeenkomsten. In dit interview vertelt Bas van Gerwen uit Breda hoe hij dit heeft gedaan. Wil je specifieke sectoren/groepen activeren kijk dan even bij de andere thema’s op deze website (je vindt de zes onderwerpen onderaan deze pagina).
2 Geef circulaire ondernemers aandacht
Regelmatig worden werkbezoeken georganiseerd met bestuurders naar bedrijven in de regio die aan de slag zijn gegaan met CE. Zoals bijvoorbeeld in Twenterand of de provincie Noord-Holland. Door deze bezoeken media-aandacht te geven, raken andere bedrijven ook geïnspireerd.
3 Maak circulaire koplopers zichtbaar:
- Inspireer ondernemers met succesverhalen van de koplopers en deel dit in het lokale bedrijvennetwerk. Zo maakte de provincie Flevoland de film ‘Circulaire Toekomst Flevoland 2030’. Hierin vertellen verschillende circulaire ondernemers over hun ervaringen en wat zij nodig hebben in de toekomst.
- De provincie Utrecht is actief op zoek gegaan naar de grootste
Verschilmakers in de eigen regio en in dit magazine lees je hoe deze ondernemers te werk zijn gegaan, zodat peers dit direct ook kunnen toepassen. Het magazine is verspreid in alle ondernemersnetwerken in de provincie.
4 Rijk prijzen uit aan circulaire ondernemers:
- De gemeente Rotterdam reikt elke 2 maanden de ‘Ster in Circulair’ uit aan een ondernemer of initiatiefnemer. Iedere Rotterdammer kan een kandidaat voor de Ster in Circulair nomineren. De Ster in Circulair helpt ook inwoners van Rotterdam bewust een keuze te maken voor een duurzame ondernemer. “Loop eens langs de schoenmaker met die versleten schoen, laat een kapotte stofzuiger of telefoon repareren of rij in stijl op een gerse vintage fiets.” Met een ‘Ster in circulair’ plaquette op de gevel, in de etalage of op de webshop weten Rotterdammers dat ze hier terecht kunnen voor een circulair product of dienst.
- Ook de provincie Noord-Brabant zet ondernemers in de spotlight. De Gouden Cirkel award is een aanmoedigingsprijs voor ondernemers die bijdragen aan een circulaire economie en wordt elk kwartaal uitgereikt.
- De Circulair Ondernemen Award Regio Zwolle wordt in samenwerking met de Economic Board Regio Zwolle en de provincie Overijssel jaarlijks uitgereikt.
- Het Versnellingshuis reikt jaarlijks de Circular Awards uit aan innovatieve projecten en producten van ondernemingen die laten zien wat de circulaire economie kan betekenen voor Nederland.
5 Organiseer challenges:
- 6 provincies organiseerden met lokale VNO-NCW organisaties de Circulaire Innovatie Top 20. De pitch wedstrijd is voor pioniers, bedrijven en instellingen met spraakmakende circulaire innovaties. Een jury en het publiek kozen een winnaar die 3000 en respectievelijk 1000 euro kregen.
- De provincie Zuid-Holland organiseerde in 2021 de ‘Circular Challenge Plastic Industrie’. Slimme koppen in de provincie mochten goede ideeën aandragen om de plastic keten te verbeteren en konden 50.000 euro verdienen.
6 Bied opleidingen aan
- De meeste provincies bieden CIRCO track aan, een workshop-programma voor ondernemers.
- Verder heb je meerdere organisaties die speciaal opgericht zijn om ondernemers langer of korter te begeleiden in circulaire trajecten die ook verschillende soorten cursussen aanbieden zoals Copper8 en Circle Economy. Circularities ontwikkelt kennis en traint (ook in regio’s) marketeers, inkopers, ontwerpers en management om circulaire economie in de kernprocessen van een organisatie te krijgen en daardoor in de gehele keten.
- De gemeente Capelle aan den IJssel ondersteunde financieel de Circulair Ondernemen Challengevan de Rabobank en deed zelf ook mee met negen ondernemers. De Rabobank biedt zelf ook trainingen zoals CE in 1 Day.
7 Koppel bedrijven aan kennisinstituten
Er zitten wat haken en ogen aan deze suggestie: ondernemers willen graag praktische en snelle oplossingen. Kennisinstituten willen vaak liever gedegen, langduriger en soms abstracter aan de slag. Dit kan mismatches opleveren, maar leuke voorbeelden van het koppelen van lokale bedrijven aan kennisinstellingen zijn er ook:
- In het SustainABLE programma van de gemeente Breda werken o.a. Avans Hogeschool en de Stichting Breda Circulair samen aan de verduurzaming van het mkb.
- Het Practoraat Circulaire Economie van MBO College Lelystad heeft stages waarbij studenten onderzoeken hoe circulair hun stagebedrijf is en hoe zij het bedrijf kunnen helpen versnellen. Zowel de gemeente Lelystad als de provincie Flevoland zijn partner in het programma.
Andere platforms waar ondernemers terecht kunnen zijn bijvoorbeeld:
- Kennisinstelling ACCEZ : De provincie Zuid-Holland werkt samen met regionale kennisinstituten, om zowel kennis bij bedrijven te vergroten als bij de provincie zelf.
- Het Versnellingshuis: behandelen vragen en casussen van ondernemers en kunnen doorverwijzen of expertise bieden.
- Kennisnetwerk regionale economie is een platform voor ambtenaren die werken met bedrijven in de regio of verantwoordelijk zijn voor regionale economie vraagstukken. Onderdeel van het platform is ook circulaire economie. Belanghebbenden kunnen zich aanmelden en kennis uitwisselen.
8 Geef circulaire ondernemers ruimte:
- Creëer locaties waar circulaire ondernemers kunnen samenwerking, zoals het Hof van Cartesius in Utrecht, BlueCity in Rotterdam, De Groene Afslag in Laren of Waarderpolder in Haarlem.
- Werk op bedrijventerreinen aan circulariteit, zoals circulair bedrijvenpark Ambachtsezoom of het bedrijventerrein op Heesch West.
- Creëer een goed vestigingsbeleid voor circulaire ondernemers. De provincie Noord-Holland zet zich in voor meer ruimte voor circulaire bedrijvigheid.
- Uit dit onderzoek blijkt dat in een circulaire economie mogelijk meer ruimte nodig is voor opslag van materialen en recycling.
9 Bied financiële steun
- Subsidies verstrekken aan lokaal bedrijfsleven. Banken kunnen terughoudend zijn in het financieren van nog onbewezen circulaire innovaties. Er zijn verschillende gemeenten en vele provincies die zelf subsidies aanbieden om circulaire economie te versnellen. De gemeente Amersfoort, Leiden en Arnhem hebben zo’n ‘circulaire subsidie’. Lees in het interview met Jessica Schonewille hoe de provincie Noord-Holland dit doet.
- Integreer je circulaire doelen en voorwaarden in al bestaande subsidies zoals bijvoorbeeld de provincie Friesland dat gedaan heeft. Ook regionale ontwikkelingsmaatschappijen kunnen circulaire focus in hun ondersteuning hebben.
- Of Help ondernemers subsidies te vinden: Wijs ondernemers op de (inter)nationale mogelijkheden voor financiële ondersteuning voor circulair ondernemen. Zowel de RVO als het Versnellingshuis hebben financieringsmogelijkheden op een rijtje gezet. De subsidie Circulaire Ketenprojecten is bijvoorbeeld specifiek voor mkb-ondernemers. De RVO is ook het loket voor ondernemers wat betreft Europese subsidies zoals LIFE en fondsen voor circulaire economie in steden. De provincie Gelderland helpt haar circulaire ondernemers aan financieringsmogelijkheden met deze website.
10 Help met wet- en regelgeving
- Ondernemers in de gemeente Rotterdam kunnen terecht bij het Circulair Loket met hun (juridische) vragen. Dit geeft de gemeente inzicht in waar ondernemers tegenaan lopen en welke belemmeringen en kansen er liggen in wet- en regelgeving.
- Daarnaast liggen er op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving mogelijkheden voor decentrale overheden om circulaire bedrijfsvoering te bevorderen.
De Omgevingsdienst NL heeft dit in 2021 in opdracht van IPO onderzocht a.d.h.v casussen voor biomassa, agrarisch, afvalverwerking en kunststoffen. In dit ‘Onderzoek circulaire economie & VTH’ lees je er meer over. Deze infographic vat het onderzoek samen.
- Ook het Versnellingshuis helpt mkb’ers hun weg te vinden in wet- en regelgeving.
Voorbeeld doelstellingen:
★ 50% van het regionale mkb heeft via provincieof gemeente kennis gemaakt met CE in 2026.★ In 2024 zitten in alle vergunningen en subsidies circulaire verplichtingen.
★ De provincie heeft 5% van de bedrijven geholpen aan (externe) financiering voor duurzame transitieopgaven in 2030
★ In 2030 hebben we alle bedrijven in de gemeente/provincie actief benaderd en hebben ze de kans gehad deel te nemen aan opleidingen, netwerkevents, kennissessies en financiële ondersteuning.
★ Vanaf 2023 communiceren wij maandelijks actief naar bewoners over de meest circulaire ondernemers in de regio.
Goed voorbeeld
Mark Spetter
Flevolandse mini-documentaire om ondernemers te inspireren
Lees hier het interview met Mark >>
Algemene vragen over circulaire economie voor jouw organisatie:
Wat is je verantwoordelijkheid als decentrale overheid in CE?
Hoe krijg je jouw organisatie en collega’s mee?
Hoe maak je CE meetbaar?
Hoe zorg je voor voldoende capaciteit en middelen?
Wat als de circulaire oplossing duurder wordt dan de lineaire?
Bekijk hier de antwoorden >>Deel Met Je Collega’s
Verder lezen en verdiepen
Lees in het tijdschrift De Verschilmakers zeven circulaire praktijkverhalen van baanbrekende ambtenaren bij gemeenten, provincies en waterschappen. Deze verhalen zitten bomvol concrete tips om morgen mee aan de slag te gaan.
In deze zes podcasts gaan wij met experts in gesprek over hoe Nederland er in 2030 en 2050 uit komt te zien op het gebied van bouw, landbouw, infrastructuur, bedrijven, consumenten en afval.
In de vervolgedities over bedrijven komen de volgende onderwerpen aan bod:
-
Creëren lokaal bedrijvennetwerk
Circulair inkopen
Stimulerende regelgeving
Financiële ondersteuning
Ben je nog niet aangemeld voor dit kennisnetwerk?
Meld je dan hier aan en vertel het door aan je collega’s!
Lees ook over de andere thema’s
Een initiatief van:
In samenwerking met:
