Ruimtewinst door deelmobiliteit
Het artikel samengevat:
Impact Gemiddeld 96% van de tijd staan auto’s ongebruikt geparkeerd. Circulaire deelmobiliteit zorgt ervoor dat inwoners minder auto’s bezitten en meer delen, wat leidt tot efficiënter gebruik van grondstoffen en ruimte.
Wat kun je doen? Zet deelmobiliteit centraal in gebiedsontwikkeling: koppel het aan mobiliteitshubs, parkeerbeleid en verdichting.
Wat doen anderen? Veel gemeenten proberen deelmobiliteit te faciliteren en dit zo laagdrempelig te maken voor inwoners. De gemeente Kampen transformeerde bijvoorbeeld station Kampen Zuid tot een regionale mobiliteitshub met deelfietsen en deelauto’s.
Waarom deelmobiliteit?
In 2022 telde Nederland meer dan 8,9 miljoen personenauto’s en bijna 18 miljoen parkeerplaatsen. Uit het rapport “Het wijdverbreide autobezit in Nederland” van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) uit 2022 blijkt dat een auto gemiddeld 96% van de tijd ongebruikt geparkeerd staat. In een land waar de ruimte zo schaars is, voelt dit tegenstrijdig. Inzetten op deelmobiliteit is een kans voor ruimtebesparing en een gezondere leefomgeving.
Wat levert het op?
- Minder parkeerdruk en efficiënter ruimtegebruik. Door deelmobiliteit zijn er minder auto’s privé in bezit nodig, waardoor er minder parkeerplaatsen nodig zijn. Hierdoor komt er meer ruimte vrij voor groen, speelplekken of woningbouw. De gemeente Eindhoven biedt bijvoorbeeld een speciale parkeervergunning aan voor commerciële deelauto’s en hanteert een reduceringsregeling van reguliere parkeerplaatsen bij bouwprojecten als er deelauto’s worden geplaatst. De gemeente Amsterdam heeft haar eigen parkeerplaats aan de Weesperstraat vergroend en ‘het Weesperwoud’ aangelegd.
- Een gezondere leefomgeving. Doordat mensen vaker kiezen voor deelvervoer, OV of de fiets, worden er minder kilometers met de auto gereden. Dit zorgt voor minder CO₂-uitstoot en een betere luchtkwaliteit in de stad.
Hoe ga je aan de slag?
1
behoefte-onderzoek
Vraag inwoners waarvoor en wanneer ze deelvervoer zouden gebruiken.
2
verdichting
Bij verstedelijking draait het om slimme keuzes. Zorg dat voorzieningen zoals winkels, zorg en ontmoetingsplekken binnen loop- of fietsafstand liggen. Dan is er geen auto nodig. Wil je voetgangers prioriteit geven bij de (her)inrichting van de openbare ruimte? Begin dan bij de mensen zelf. Het Nederlands Loopstromenmodel helpt inzichtelijk te maken waar, waarom en hoeveel voetgangers in een gebied rondlopen.
3
voer effectief parkeerbeleid
Gemeenten kunnen parkeernormen aanpassen en het aantal parkeerplekken beperken, vooral in gebieden met deelmobiliteit. Dit kan door minder parkeerplaatsen toe te staan bij nieuwbouw of herontwikkeling, omdat deelauto’s vaak meerdere privéauto’s vervangen. De gemeente Nijmegen en Haarlem passen hun parkeerbeleid aan: Deelauto’s hebben niet altijd een vaste plek en rijden vaak in verschillende zones. Daarnaast vervangen aanbieders de auto’s vaak vanwege onderhoud. Deze wissels zorgen in het vergunningensysteem voor veel administratief werk en complexe procedures. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Eindhoven en Nijmegen werkten samen met aanbieders MyWheels en Sixt, de RDW, SHPV en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan een alternatief: de Flexibele Parkeermachtiging. Daarbij wordt per parkeeractie een kenteken aan een parkeervergunning gekoppeld, wat fouten en vertraging voorkomt in de registratie van parkeerbelasting.
4
richt mobiliteits-hubs in
Dit zijn plekken waar verschillende vormen van deelmobiliteit samenkomen, dichtbij woningen en OV-knooppunten, zodat delen aantrekkelijk en bereikbaar is. Gemeente Amsterdam plant mobiliteitshubs bij nieuwbouw of verdichting. Bij treinstation Kampen Zuid stelt de gemeente Kampen elektrische deelfietsen en deelauto’s beschikbaar, zodat reizigers gemakkelijk kunnen overstappen tussen verschillende vervoersmiddelen. In Zeeland bundelt de mobiliteitscentrale verschillende vormen van vervoer, zoals vraagafhankelijk vervoer, deeltaxi’s en deelauto’s, en koppelt deze aan het regionale openbaar vervoer. Het doel is één geïntegreerd en efficiënt mobiliteitssysteem te creëren dat zowel stad als platteland goed bedient.
5
Leg parkeer-reductie vast in het Omgevings-plan of Mobiliteits-programma van Eisen (MPvE)
De gemeente Nijmegen verankerde parkeerreductie en deelmobiliteit in het omgevingsplan voor de Waalsprong: bij nieuwe ontwikkelingen worden minder parkeerplaatsen gerealiseerd, deelmobiliteit wordt gefaciliteerd en deze eisen worden juridisch verankerd in het ruimtelijk beleid van de gemeente.
6
Stimuleer gedrags-verandering door keuzes, campagnes en initiatieven
Werk samen met andere gemeenten of de regio en lanceer een campagne, zoals de Deelauto campagne van I&W. Hier lees je meer over de kosten van een deelauto, ervaringen en waar je een deelauto vindt die bij jou past! De mediacampagne loopt van juni tot en met december 2025. In de toolkit vind je diverse materialen die je kunt downloaden om lokaal en regionaal meer bekendheid te geven aan autodelen. Een ander regionaal voorbeeld is de campagne Goedopweg.
7
werk samen aan mobiliteits-projecten
In de gemeente Eemsdelta is de stichting DeelSlee verantwoordelijk voor beheer, onderhoud en promotie van deelauto’s. Dit is een initiatief van Stichting Dorpsbelangen Loppersum, ondersteund door de gemeente Eemsdelta en de provincie Groningen. De gemeente Amersfoort werkt samen met woningcorporaties aan deelmobiliteitsprojecten die de bereikbaarheid en leefbaarheid verbeteren, met de inzet van SPUK/BDU middelen.
Meer weten?
- Ben je benieuwd naar de effecten van een campagne autodelen? Lees dan meer in het rapport ”Autodelen” over het effectonderzoek naar het verhogen van kennis en het stimuleren van autodelen.
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee