Het mkb in beweging: zo activeer je ondernemers voor de circulaire economie
Het artikel samengevat:
Impact Het midden- en kleinbedrijf (mkb) vormt de motor van de lokale economie. Juist deze bedrijven bepalen of de circulaire transitie werkelijk van de grond komt
Wat kun je doen? Presenteer circulariteit als een kans. Om ondernemers echt te bereiken, is het essentieel in te spelen op wat voor hen het meest relevant is: lagere kosten, nieuwe klanten, continuïteit of regionale trots.
Wat doen anderen? Veel provincies en gemeenten werken met vouchers en ambassadeurs. Friesland gaf mkb’ers €2.500 startgeld en Noord-Holland heeft 2 circulaire ambassadeurs.
De circulaire potentie van het mkb
Het midden- en kleinbedrijf (mkb) vormt de motor van de lokale economie. Het zijn de makers, bouwers en dienstverleners die dagelijks zichtbaar zijn in dorpen en steden – van meubelmaker tot installateur, van horecazaak tot transportbedrijf. Juist deze bedrijven bepalen of de circulaire transitie werkelijk van de grond komt. Maar veel ondernemers vinden circulariteit nog “te complex” of “geen prioriteit”, waardoor waardevolle kansen blijven liggen en Nederland tempo verliest in de overgang naar een toekomstbestendige economie.
Voor lokale overheden ligt hier een belangrijke taak én kans. Door ondernemers te ontzorgen, te stimuleren en de concrete voordelen van circulariteit zichtbaar te maken, kan circulariteit verschuiven van verplichting naar strategische kans. Denk aan lagere kosten door slimmer grondstoffenbeheer, meer markttoegang door circulaire producten en minder afhankelijkheid van schaarse grondstoffen. Dit biedt bedrijven de kans om voorop te lopen in de snelgroeiende circulaire markt, die steeds meer vraagt om slimme, duurzame oplossingen.
Beleid als versneller
De Europese Unie en Rijksoverheid zetten met nieuwe wetgeving stevig in op zuiniger en slimmer gebruik van grondstoffen. Bedrijven moeten aantonen waar hun materialen vandaan komen, hoe producten zijn opgebouwd, hoe ze onderhouden of gerepareerd kunnen worden, en wat ermee gebeurt na gebruik.
[lees meer over wetgeving voor bedrijven op deze pagina]
Veel mkb-bedrijven hebben momenteel niet de capaciteit om deze ontwikkelingen bij te houden. Gemeenten en provincies kunnen het verschil maken door ondernemers te helpen deze regels niet als een extra verplichting te zien, maar als een kans voor innovatie, kostenbesparing en toegang tot nieuwe markten.
Hoe doe je dat dan? Als gemeente of provincie kun je verschillende rollen aannemen om bedrijven op weg te helpen: van kennisverspreider tot facilitator van samenwerkingen, van beleidsadviseur tot netwerkbouwer.
[Lees meer over de rollen die je kunt toepassen op deze pagina]
Maar een belangrijke randvoorwaarde hierbij is hoe je communiceert.
Kies het juiste frame
Om ondernemers echt te bereiken, is het essentieel in te spelen op wat voor hen het meest relevant is: lagere kosten, nieuwe klanten, continuïteit of regionale trots. Door circulariteit te presenteren als een kans voor omzetgroei en kostenbesparing (economisch frame), zekerheid in onzekere tijden (risico- en zekerheidsframe) of lokale trots en samenwerking (sociaal frame), voelen ondernemers zich sneller aangesproken. Zo wordt circulariteit niet gezien als een verplichting, maar als een strategische kans.
De provincie Friesland speelt hier sterk op in:
“We zien de overgang naar een circulaire economie als een geweldige kans voor het Friese mkb om geld te verdienen aan nieuwe circulaire businessmodellen. Daarmee kan het mkb nieuwe werkgelegenheid creëren.”
Ook de provincie Utrecht legt de nadruk op leveringszekerheid en een toekomstgerichte regionale economie, en benadrukt via de Circulaire Innovatie Top het sociale frame van samenwerking en betrokkenheid.
Door circulariteit te framen op een manier die aansluit bij de belangen van ondernemers, maak je circulariteit relevant en aantrekkelijk, in plaats van complex en verplichtend. Hou hier rekening mee wanneer je initiatieven voor ondernemers opzet.
Zo kun je aan de slag:
1
Maak circulariteit zichtbaar met inspiratie en ambassadeurs
Organiseer inspiratiesessies of bedrijfsbezoeken en zet een lokale ondernemer als ambassadeur in de spotlights. Ondernemers leren het liefst van andere ondernemers; zo krijgt circulariteit een (lokaal) gezicht en groeit het vertrouwen in het onderwerp. Provincie Noord-Holland heeft bijvoorbeeld 2 circulaire ambassadeurs; 1 voor het bedrijfsleven en 1 voor de bouw. Deel de ondernemersverhalen via ondernemersplatforms en gemeentelijke kanalen, bijvoorbeeld via lokale Circular Awards. Zichtbaarheid zorgt voor een vliegwiel: meer ondernemers haken aan en partners sluiten zich aan om drempels weg te nemen.
2
Begin klein met vouchers en pilots
Start een laagdrempelig voucher- of micro-subsidieprogramma (< €5.000). Zo kunnen ondernemers experimenteren met circulaire ideeën zonder groot risico. Dit levert snel zichtbare voorbeelden op en geeft gemeenten en provincies inzicht in de behoeften van het mkb. Denk aan haalbaarheidsvouchers zoals de regio Noord-Nederland, adviesvouchers zoals in de provincie Drenthe of een pilotvoucher zoals in de provincie Utrecht. De provincie Friesland ondersteunt circulaire mkb met een vestigingsregeling, ontwikkelfonds en startgeld.
3
Gebruik bestaande netwerken
Bereik ondernemers via ondernemersverenigingen, bedrijventerreinen of brancheclubs waar ze al actief zijn. Initiatieven zoals het Versnellingshuis Nederland Circulair!, Club van Circulaire Ondernemers en MVO Nederland activeren bestaande ondernemersnetwerken, brancheverenigingen en bedrijventerreinen voor kennisdeling, samenwerkingen en ondersteuning in de transitie naar een circulaire economie.
4
Ontzorg met landelijke en regionale programma’s
Verwijs actief naar het Ontzorgingsprogramma MKB en maak gebruik van provinciale adviseurs of servicepunten, zoals het Circulair Loket in Zuid-Holland.
Zo kunnen ondernemers 1-op-1 (juridische) begeleiding krijgen, subsidieadvies ontvangen en sneller experimenteren met circulaire pilots.
Meer weten?
- Versnellingshuis Circulaire Economie – Ontdek praktische tools, inspirerende voorbeelden en advies voor het versnellen van de circulaire transitie in jouw regio of bedrijf.
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee