Een eerlijke vergelijking van kosten. Hoe doe je dat?

Voordeliger op de lange termijn

Bij inkoop en aanbestedingen wordt vaak de nadruk gelegd op de laagste prijs. Dit lijkt op het eerste gezicht de meest logische keuze, vooral wanneer budgetten krap zijn.  Toch is de goedkoopste optie niet altijd de voordeligste op de lange termijn. Door breder te kijken naar levensduur, onderhoud, restwaarde en maatschappelijke baten, kun je laten zien dat een hogere initiële investering vaak juist meer waarde oplevert.

Deze benadering helpt je om collega’s en bestuur te overtuigen van circulaire en duurzame keuzes. Hieronder vind je een lijst met methodes die jou helpen om een afweging structureel en cijfermatig te onderbouwen.

Kijk verder dan de aanschafprijs

Bereken de Total Cost of Ownership (TCO)
TCO kijkt niet alleen naar de aanschafprijs, maar naar alle kosten gedurende de levensduur – zoals onderhoud, energiegebruik en eindverwerking. Een product dat langer meegaat en eenvoudig te repareren is, blijkt vaak goedkoper over de totale levenscyclus. Gemeenten Hoogeveen en de Wolden hanteren bij aanbestedingen boven 100.000 euro standaard de TCO-benadering in plaats van enkel de investeringskosten.

Neem restwaarde mee in de vergelijking.
Producten met een herbruikbare of recyclebare waarde aan het einde van hun levenscyclus verlagen de totale kosten. Circulaire gebouwen hebben bijvoorbeeld minder onderhoud nodig en leveren later bruikbare materialen op. Gemeente Rotterdam rekent met restwaarde in de businesscase om extra budget te creëren voor circulariteit.

Breng maatschappelijke baten in beeld. 
Een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA)  maakt zichtbaar welke voordelen een investering oplevert voor klimaat, gezondheid en werkgelegenheid. Zo kunnen circulaire bouwprojecten bijdragen aan minder CO₂-uitstoot én meer banen. Gemeente Amsterdam onderzoekt via MKBA’s hoe de maatschappelijke baten van circulair bouwen de hogere initiële investeringskosten compenseren.

Gebruik true pricing
True pricing maakt verborgen maatschappelijke en milieukosten zichtbaar. Door deze in de prijs te verwerken, ontstaat een eerlijker vergelijking tussen aanbieders. Amsterdamr werkt aan de toepassing van true pricing in inkoop- en aanbestedingsprocessen.

Pas de Milieu Kosten Indicator (MKI) toe.
De Milieu Kosten Indicator (MKI)  kwantificeert milieuschade, zoals CO₂-uitstoot, in euro’s. Door de milieukosten mee te wegen, wordt een circulair project vaak goedkoper dan een conventioneel alternatief. In de Metropoolregio Amsterdam (MRA) is de MKI het uitgangspunt bij de inkoop van beton en asfalt.

Concluderend

Een eerlijke vergelijking van kosten betekent kijken naar het volledige plaatje. Niet alleen naar de aanschafprijs, maar ook naar gebruik, levensduur, hergebruik en maatschappelijke impact.

Een eerlijke kostenvergelijking begint bij een heldere keuze voor een paar complementaire instrumenten in plaats van “alles tegelijk” willen doen. De keuze is afhankelijk van jouw voorkeur en doelstelling van de organisatie.

Om dit bredere perspectief ook in besluitvorming te laten landen, is het belangrijk om deze inzichten goed te vertalen naar bestuurders en collega’s. In deze tekst (deel 2) lees je hoe je deze bredere afwegingen duidelijk en overtuigend kunt communiceren binnen je organisatie.