De circulaire economie aanjagen via bestaande programma’s en fondsen

Bestaand beleid, nieuwe criteria

Er zijn al veel bestaande financiële instrumenten beschikbaar; het is niet altijd nodig om nieuwe fondsen te creëren om circulariteit te stimuleren. Door circulaire voorwaarden expliciet te verbinden aan financieringsinstrumenten (zoals grondstofbesparing, CO2-reductie, hergebruik, levensduurverlenging) en deze op te nemen in subsidiehoogte, leenvoorwaarden, of investeringscriteria, kunnen gemeenten en provincies effectief sturen op circulaire transities binnen bestaande fondsen. Dit stimuleert bedrijven om te innoveren en nieuwe technieken te ontwikkelen die toekomstbestendig zijn en passen in een circulaire economie.

Wat kun je doen?

Bekijk welke financiële instrumenten je tot je beschikking hebt en hoe je daar circulaire voorwaarden of gunningscriteria kunt toepassen. Welke circulaire eisen of voorwaarden je kunt stellen, hangt altijd af van de regeling. Enkele voorbeelden laten zien hoe dat in de praktijk kan: 

• Circulaire criteria opnemen in subsidievoorwaarden 

Subsidievoorwaarden kunnen bijvoorbeeld eisen dat projecten een duidelijke reductie van primaire grondstoffen of CO₂-uitstoot realiseren of dat materialen hergebruikt worden.

• De MOOI-regeling (Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie) stelt middelen beschikbaar voor innovatieve oplossingen die bijdragen aan klimaatdoelen. MOOI Industrie benoemt sinds 2022 gerichte innovatiethema’s op circulariteit. 
• De VIA (Versneller Innovatieve Ambities) Groningen benoemt vijf beoordelingscriteria, waarbij aantoonbaar inspelen op de transitie van lineaire naar circulaire economie als eerste wordt genoemd.
• De Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT) subsidie werd in 2025 aangepast met meer circulaire criteria. Daardoor zijn bedrijven die willen innoveren met behulp van deze subsidie nu verplicht om ook te voldoen aan circulaire eisen. 

• Economische fondsen circulair gericht maken 

Regionale economie- en innovatieprogramma’s kunnen circulaire bedrijfsmodellen bevoordelen door selectiecriteria en prioritering. 

• Circulariteit is recent toegevoegd als criteria voor het Nationaal Groeifonds. In de derde ronde (2023) zijn vijf circulaire projecten toegekend. 
• In de regionale programma’s gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) is circulariteit een vast thema. 
• Het Rijnmonds Arbeidsmarkt Perspectieffonds (RAP) ondersteunt projecten die zorgen voor meer werknemers in sectoren als circulaire bouw, energietransitie en circulaire maakindustrie. Het fonds helpt jongeren toekomstbestendig op te leiden en werkzoekenden om te scholen richting banen in de circulaire sector.

Er zijn ook al veel circulaire subsidies, regelingen en fondsen beschikbaar, zie voor een overzicht deze pagina.