Circulair bouwen met corporaties: samen naar toekomstbestendige sociale woningbouw
Het artikel samengevat:
Impact: Woningbouw goedkoper maken en versnellen door betere samenwerking.
Wat kun je doen? Ontwikkel een gezamenlijke circulaire toekomstvisie in een sessie met woningcorporaties, architecten, bouwbedrijven en bewoners.
Wat doen anderen? Gemeente Arnhem en Nijmegen werken bijvoorbeeld actief samen met corporaties aan circulair bouwen en renoveren.
Samen voor een snellere aanpak woningtekort
Nauw samen optrekken met woningcorporaties geeft je meer grip op de aanpak van het woningtekort. Samen behaal je sneller circulaire doelen zoals meer biobased bouwen, hogere hergebruikpercentages en lagere CO₂-uitstoot. Ook worden betaalbare, gezonde woningen daadwerkelijk haalbaar.
Gemeenten kunnen dit niet alleen realiseren, omdat corporaties de woningvoorraad beheren. Corporaties missen de beleidsruimte en regionale regie om drempels weg te nemen. In een soepele samenwerking tussen gemeente en corporatie komen beleid en uitvoering samen voor meer circulaire slagkracht
Wat levert het op
- Goedkopere en snellere woningbouw dan conventionele woningbouw. Onderzoek van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) laat zien dat biobased én modulair bouwen (in de fabriek) sneller en goedkoper is, met name voor de (laag- en midden)hoogbouw.
- Modulair en prefab bouwen versnelt bouwprocessen en vermindert zo de druk op de woningmarkt. Ook maakt het woningen makkelijk aanpasbaar, voor een flexibele en toekomstbestendige woningvoorraad. Zo bouwt gemeente Arnhem samen met corporatie Vivare 148 flexwoningen en vermindert zo lange wachttijden voor (sociale) huurwoningen.
- Verlaging bouwkosten. Hergebruik van bouwmateriaal vermindert verspilling en vermindert de CO₂-uitstoot en afvalstromen bij nieuwbouwprojecten. Zo hergebruikt de Eindhovense corporatie Thuis dakpannen en vlakglas.
- Wijken klimaatbestendig inrichten verbetert leefbaarheid. Zo brengt gemeente Zwolle in kaart welke wijken prioriteit krijgen in het tegengaan van hittestress en kijkt samen met corporaties naar koppelkansen.
- Lokale werkgelegenheid in circulair slopen, selecteren en materiaalhergebruik. Zo creëert het materialendepot in Nieuw-Vennep sociale werkgelegenheid. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt maken stenen schoon, sorteren ze en zorgen dat ze klaar zijn voor hergebruik in nieuwe bestratingen.
Hoe start je: Een stappenplan
1
Start gezamenlijke pilots en voorbeeldprojecten
Werk samen met corporaties aan circulaire renovatie of nieuwbouw in een pilotproject. Hierdoor krijg je inzicht in wat goed werkt en kun je opschalen.
Zo voerde woningcorporatie Omnia Wonen een pilotproject uit met 10 circulaire prefabwoningen in gemeente Woudenberg, voor 90% gemaakt van biobased materiaal.
2
Stel samen circulaire doelstellingen op
Plan een bijeenkomst met corporaties en andere betrokken partijen waarin je afspraken maakt voor circulaire nieuwbouw en renovatie. Spreek bijvoorbeeld af om zo veel mogelijk losmaakbaar, modulair en biobased te bouwen. Dit zorgt voor een gezonder binnenklimaat en een hogere restwaarde van materialen en maakt toekomstige renovaties of woningaanpassingen gemakkelijker en goedkoper. Leg het percentage herbruikbare materialen, biobased materialen en eisen voor milieuprestaties zoals de milieuprestatiescore (MPG) vast in meetbare prestatie-afspraken.
Zo maakte Rotterdam afspraken met 4 woningcorporaties over 122 sociale huurwoningen met minimaal 30% biobased bouwmaterialen.
Gemeente Zwolle werkt aan een methode om woningcorporaties zo goed mogelijk in positie te brengen bij nieuwe woningbouwontwikkelingen met een speciale werkgroep.
3
Sloop gebouwen circulair en hergebruik materialen
Je ‘oogst’ bakstenen, staal, deuren, installaties en hout, registreert deze materialen in een materialenpaspoort en zet ze opnieuw in. Hergebruik bijvoorbeeld ook gevelstenen of sanitair.
Zo werkt de gemeente Utrecht samen met woningcorporatie Bo-Ex aan hergebruik van betonnen geveldelen. De materialen uit een oude flat worden op locatie bewerkt voor hergebruik.
4
Kies voor praktische samenwerking en kennisdeling
Gemeenten en corporaties uit de Gooi en Vechtstreek zoeken elkaar vaker op, geven elkaar inzicht in besluitvormingsprocessen, stemmen beleid en uitvoering beter op elkaar af en organiseren een breder overleg met ontwikkelaars. Of richt een regionaal platform op, zoals de Community of Practice van de provincie Overijssel.
5
Benut schaalvoordeel
Benut Schaalvoordeel via provinciale en regionale netwerken en ondersteuning. Gebruik subsidies en regelingen van provincie of Regio Deals. Sluit je samen met de woningcorporatie aan bij netwerken. Zo startten Arnhem en Nijmegen een samenwerking tussen publieke en private partijen via het Regio Deal-project Toekomstbestendig Bouwen en en kreeg subsidie van het Rijk. Andere samenwerkingsverbanden zijn Samenwerkingsverband Noord-Nederland, Cirkelstad en Kennisplatform Circulaire Woningbouw.
6
Monitor voortgang
Monitor voortgang met prestatieafspraken. Ontwikkel of gebruik monitoringinstrumenten, KPI’s zoals percentages van hergebruikte materialen of CO₂-reductie. . Verwerk afspraken in woondeals en samenwerkingsovereenkomsten. Zie ook de Handreiking Circulaire Prestatieafspraken Utrecht & Zuid-Holland.
meer weten?
- Transitieagenda Bouw
- Handreiking Circulaire Gebouwen Milieulijst 2025
- Nationale prestatieafspraken 2025-2035
- Eindrapport Woningcorporaties als opdrachtgever voor circulaire renovatie en nieuwbouw
- De rol van circulariteit voor de waardering van vastgoed bij woningcorporaties
- Circulair en industrieel bouwen
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee