Circulair beheer: geef je vastgoed een langer leven
Het artikel samengevat:
Impact: Bespaar op (onderhouds)kosten en materialen bij renovaties.
Wat kun je doen? Pak een sporthal, school of wijkcentrum aan met circulaire uitgangspunten en pas leerpunten toe in andere projecten.
Wat doen anderen? Veel gemeenten en provincies onderhouden en renoveren hun vastgoed al volgens circulaire principes. Zo verbouwde Wageningen het stadskantoor met demonteerbare materialen, lijmloze meubels en herbruikbare inrichting.
Minder materiaalgebruik, grip op kosten
Met circulair vastgoedbeheer, -onderhoud en -renovatie maak je materialen, gebouwen en installaties toekomstbestendig. Je betrekt aannemers en leveranciers actief bij je circulaire ambitie en zet materialenpaspoorten in om inzicht te krijgen in de waarde en herbruikbaarheid van materialen en verlengt zo hun levensduur ook in de toekomst. Ook voorkom je uitval van installaties door prioriteit te geven aan reparaties en renovaties die de levensduur van bestaande materialen en constructies verlengen of door ze preventief te vervangen. Hierbij kun je data uit het materialenpaspoort gebruiken.
De meeste gebouwen zijn na verloop van tijd toe aan renovatie of vervanging. Daarom denk je in de ontwerpfase al na over hergebruik, restwaarde en losmaakbaarheid van materialen. Je kiest bijvoorbeeld voor biobased bouwmaterialen die eenvoudig te demonteren zijn. Zoals herbruikbare dakbedekking, hennepvezel– of vlasvezel-isolatie en natuurlijke verf. De gemeente Meerkerk verbouwde bijvoorbeeld het gemeentehuis razendsnel tot een opvanglocatie voor vluchtelingen met modulaire scheidingswanden van vlas. En de gemeente Amsterdam renoveert het dak van de Centrale Markthal met biobased composiet.
Ook kies je bij renovaties voor hergebruikte materialen of installaties, met een lage milieu-impact. Zo hergebruikte de gemeente Leeuwarden tapijttegels, gymzaalvloeren, ingezamelde spijkerbroeken en plafonds uit treinstellen voor de renovatie van het gemeentehuis. Door bovendien materialen zoals kozijnen, deuren, hout of zelfs cement uit eigen projecten opnieuw te gebruiken bespaar je kosten, ben je minder afhankelijk van externe leveranciers en voorkom je afval.
Hoe kan je aan de slag?
1
Start met een pilot circulaire renovatie op kleine schaal
Bijvoorbeeld een sporthal of wijkcentrum. Geleerde lessen kun je toepassen in andere projecten. Zo gold de renovatie van het Nimeto-instituut in Utrecht als voorbeeld voor andere schoolgebouwen. Vaak worden deze gesloopt en opnieuw opgebouwd. Het gebouw bleef zo veel mogelijk behouden, zoals de sheddaken. De prijs per vierkante meter was 770 euro, een belangrijke kostenbesparing ten opzichte van de nieuwbouwnorm VNG: 2.700 euro per meter.
2
Stel circulaire eisen aan ontwerp en uitvoering
in aanbestedingen voor renovaties of onderhoud. Vraag uit wat leveranciers aan het einde van de levensduur met materialen kunnen. Leer bijvoorbeeld van de analyse van de uitvraag voor de levensverlengende renovatie St. Josephschool in Breda.
3
Vraag leveranciers om herbruikbare en losmaakbare materialen
bij renovatie. Gebouwen zijn zo flexibel in te delen en makkelijk aan te passen aan nieuwe functies. Zo is het voormalige Stadskantoor en de bibliotheek in Tilburg circulair, biobased en volledig demonteerbaar. En werd het stadskantoor in Wageningen verbouwd met demonteerbare materialen, lijmloze meubels en herbruikbare inrichting.
4
Leg de materiaalstromen van panden vast
De gemeente Dronten gebruikt bij de renovatie van het gemeentehuis het materialenpaspoort zoals Madaster. Met een materialenpaspoort krijg je inzicht in het waardebehoud van materialen. Bij toekomstige verbouwingen of verkoop is direct duidelijk welke materialen herbruikbaar zijn.
5
documenteer circulaire onderhoudskeuzes
Leg circulaire onderhoudskeuzes vast in meerjarenonderhoudsplannen (MJOP). Je geeft prioriteit aan reparaties en renovaties die de levensduur van bestaande materialen en constructies verlengen, verbetert energie-efficiëntie en gerecyclede materialen uit andere projecten. Ook plan je in wanneer en hoe onderdelen worden vervangen, om uitval van installaties te voorkomen. Zo legt de provincie Noord-Holland circulaire maatregelen vast in het MJOP en werkt hiervoor integraal samen met de aannemer.
6
Kijk naar de Total Cost of Ownership (TCO)
Bereken niet alleen de aanschafkosten, maar ook onderhoud, restwaarde en milieukosten van circulaire investeringen. Zo werd in de gemeente Kapelle de bouw van een duurzaam sportcomplex mogelijk dankzij de TCO-berekening.
