We consumeren overal ter wereld steeds meer. Er is een verband tussen economische groei en de groei van onze afvalberg. Volgens het nieuwste Circularity Gap Report, van het World Economic Forum, wordt ruim 90 procent van alles wat we gebruiken weggegooid.

Natuurlijk is het belangrijkst dat we zo veel mogelijk afval voorkomen (hoe koplopende decentrale overheden dat doen, lees je in de editie ‘Voorkomen van afval’). Maar zolang er nog afval is, is het zaak dit zo hoogwaardig mogelijk te verwerken.
In een circulair afvalsysteem wordt namelijk zo veel mogelijk afval verwerkt tot een nieuwe grondstof. Daarbij is er een groot verschil tussen hoogwaardige en laagwaardige recycling van afval.

Hoogwaardige recycling: de kwaliteit van de grondstof blijft ongeveer gelijk na recycling. Je kunt van je oude spijkerbroek weer een nieuwe spijkerbroek maken.

Laagwaardige recycling: de kwaliteit van het materiaal gaat sterk achteruit. Je kunt na recycling van je spijkerbroek niet veel meer met het materiaal dan het als isolatiemateriaal gebruiken. Je hebt dan weer nieuwe grondstoffen nodig voor je spijkerbroek.

Hoewel men beoogt met recycling geen of nauwelijks nieuwe grondstoffen meer te hoeven gebruiken, zorgt veel van de recycling die we toepassen uiteindelijk voor laagwaardig materiaal. Laagwaardig recyclen gebeurt bijvoorbeeld ook wanneer verschillende soorten plastic worden vermengd waardoor gebruiksmogelijkheden van het plastic na recycling worden beperkt. Voor hoogwaardige verwerking heb je dus zoveel mogelijk ‘monostromen’ nodig. Grondstoffen van één soort. Op dit moment hebben we vaak nog geen recycling techniek die de kwaliteit van de grondstoffen behoudt, maar we sturen er ook nog onvoldoende op.

Hoe kan je als decentrale overheid sturen op een zo hoogwaardig mogelijke verwerking van afval?

Sturen op recycling

Stuur niet op scheidingspercentages maar op hoogwaardige recyclingpercentages. Met name gemeenten zijn geneigd veel te sturen op scheidingspercentage en het schoon aanleveren van afval. Dat is natuurlijk goed, maar het gaat er uiteindelijk om waar grondstoffen opnieuw worden ingezet en dat we daarmee voorkomen dat we nieuwe grondstoffen hoeven te winnen. Wanneer een afvalverwerker bijvoorbeeld herbruikbare kleding uit textielafval haalt (en die verkoopt) is hij een stuk circulairder bezig dan een afvalverwerker die meteen alles in de schredder gooit om alles te recyclen. Het heeft dus naast sturen op recyclingpercentages ook zin om te sturen op de verschillende soorten verwerking en om daarop te rapporteren.

Voorbeeld doelstellingen:

★ “Vanaf 2023 sturen wij op hoogwaardige verwerking in plaats van enkel scheidingspercentages.”
★ “Vanaf 2023 evalueren wij met onze afvalverwerkers jaarlijks welke nog hoogwaardigere vormen van verwerking van het afval zijn ontstaan."