Toolbox

Grondstoffenmanagement & Afvalbeheer

Aan de slag!

In deze toolbox vind je praktische hulpmiddelen om direct aan de slag te gaan met circulaire en maatschappelijke opgaven. Denk aan stappenplannen, handleidingen, rapporten en checklists. Deze zijn ontwikkeld om jouw werk te ondersteunen met toepasbare kennis. Alle middelen zijn gebundeld op één centrale plek, zodat je snel vindt wat werkt, doorverwezen kunt worden en geïnformeerde keuzes kunt maken.

Handreiking juridische aspecten van een Circulair ambachtscentrum

Bij circulaire ambachtscentra worden meerdere functies op één locatie gecombineerd, zoals inzameling van afval, hergebruik, reparatie en verkoop van tweedehandsgoederen. Juist die mix maakt het juridisch complex. Omdat deze activiteiten onder verschillende wetten en vergunningen vallen, vraagt de realisatie van een circulair ambachtscentrum om zorgvuldige juridische afstemming tussen afvalbeheer, economie en ruimtelijke ontwikkeling. Deze handreiking gaat in op de belangrijkste juridische vraagstukken die om de hoek (kunnen) komen kijken bij plannen tot realisatie van een circulair ambachtscentrum.

Handreiking Samenwerking gemeente en kringloop

Kringloopbedrijven creëren een afzetmarkt voor hergebruik van spullen. Gemeenten ondersteunen dit vanuit hun beleid, en nemen soms het inzamelen van goederen voor hun rekening. Afvalbedrijven richten zich op efficiënt afvalbeheer en recycling van reststoffen. Door samenwerking versterken de partijen elkaar en dragen ze gezamenlijk bij aan een circulaire en inclusieve economie. Wat voor samenwerking is er mogelijk? Hoe werk je aan een goede relatie tussen kringloop en gemeenten? De antwoorden op deze vragen inclusief praktische handvatten komen terug in deze handreiking.

Platform E-waste race

In gastlessen op basisscholen leren leerlingen over problemen rondom onze huishoudelijk apparaten. Van slechte arbeidsomstandigheden in het maakproces tot schade aan natuur door winning van materialen en grondstoffen schaarse. Vervolgens komen ze in actie door elektronisch afval te verzamelen uit de buurt, kapotte apparaten te repareren en campagne te voeren om beter om te gaan met onze spullen. Als buurtbewoner kan men de scholen helpen door rondslingerend elektronisch afval aan te melden op deze website. Zo creeër je voor zowel de leerlingen als de buurtbewoners bewustwording over de rol van grondstoffen.

Handboeken Huishoudelijk Afval

Wil je als gemeente aan de slag met een afvalstroom van huishoudelijk afval? In de handboeken van VANG leer je het belang en de wettelijke kaders en leer je de verschillende afvalketens begrijpen én beïnvloeden. Het hanboek geeft je kennis over praktische instrumenten waarmee je kunt sturen op kwaliteit, zoals meten, inzamelvoorzieningen en communicatie.

Toekomstvisie 2035: routekaart naar meer waarde creeren

Deze toekomstvisie is gemaakt door de NVRD als een reisgids richting een circulaire economie. Het verkent wat een circulaire economie betekent voor de inzameling van huishoudelijk afval en het gemeentelijk domein.

Handreiking Afvalbeleid gemeenten

Deze handreiking van de NVRD bevat informatie over afvalbeleid en kan ondersteunen in het beantwoorden van vragen zoals: Hoe kun je afvalbeleid vormgeven? Welke concrete instrumenten bestaan er? Wat kunnen gemeenten leren van elkaar?

Toolbox voor wethouders en raadsleden

Raadsleden en wethouders spelen een cruciale rol in het vormgeven van afval- en circulair beleid, omdat zij de politieke richting bepalen en keuzes maken over middelen en prioriteiten. Deze toolbox bundelt kennis en voorbeelden waarmee ambtenaren, wethouders en raadsleden goed geïnformeerde keuzes kunnen maken. Daarmee ondersteunt de toolbox niet alleen de beleidsvorming, maar indirect ook de uitvoering en evaluatie van maatregelen.

Aanpakken van Zwerfafval

Om gemeenten te helpen bij de aanpak van zwerfafval, biedt Rijkswaterstaat al een aantal jaar verschillende trainingen aan. In deze trainingen worden kennis over de problematiek en theorie over gedragsverandering gecombineerd. Wat resulteert in een praktische, goed onderbouwde aanpak waar je direct mee aan de slag kunt.

Factsheet afvalpreventie

Tijdens een webinar van Rijkswaterstaat/VANG Huishoudelijk Afval (27 januari 2025), deelden vier Nederlandse gemeenten tips en tricks aan de hand van eigen initiatieven, van het aansporen om spullen te delen, geven en repareren tot het ‘geen sticker = geen reclame’ systeem. Deze factsheet bevat een helder overzicht van deze tips en tricks.

Beleidsprogramma circulair textiel

In het vervolg beleidsprogramma circulair textiel 2025-2030 van VANG worden volgende stappen gezet richting het uiteindelijke doel: een circulaire textielketen in 2050. Hoe kunnen gemeentes en provincies dit integreren in hun plannen?

Lespakket circulair textiel

Op deze site vind je inspiratie voor lesmateriaal die mogelijk ook toegepast kan worden in jullie gemeente! Zo kan je bewust te creeëren omtrent textielverspilling, maar vooral ook leren wat er allemaal mogelijk is op weg naar circulair textiel.

Stappenplan sportclubs en afvalscheiding

Het VANG-stappenplan helpt gemeenten om sportclubs te ondersteunen bij het scheiden van afval. Omdat sportclubs onder bedrijfsafval vallen, gelden hier andere regels dan voor huishoudelijk afval. Gemeenten zijn niet direct verantwoordelijk voor de inzameling, maar kunnen wel een belangrijke rol spelen door clubs te begeleiden bij afspraken met inzamelaars, inzicht te krijgen in afvalstromen en samenwerking te stimuleren. Zo dragen ze ook buiten de openbare ruimte bij aan lokaal afvalbeheer en duurzaamheidsdoelen.

Publicaties afvaL

Rijkswaterstaat geeft rapporten en brochures uit over afval. In dit overzicht vind je recente publicaties van afvalcijfers tot zwerfafval en van afvalscheding tot factssheets over circulaire economie.

Juridisch borgen van afvalpreventie

Hoe minder we inkopen en hoe slimmer we produceren, hoe minder grondstoffen er nodig zijn. Daarom is preventie van afval is een zeer belangrijke strategie van de circulaire economie. In dit onderzoek heeft CircuLaw in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat uitgezocht welke juridische mogelijkheden gemeenten hebben bij afvalpreventie.

Op weg naar gemeenten met minder afval

Van afval naar grondstof: Hoe ziet een afvalvrije gemeente eruit? Wat zullen zij nodig hebben op het gebied van basisvoorzieningen en logistiek, en waar zouden deze voorzieningen moeten worden gerealiseerd?

Om dit te bereiken beschrijft het rapport vijf beleidsinstrumenten.Gemeenten kunnen met gericht beleid en slimme ruimtelijke keuzes de basis leggen voor een circulaire, afvalvrije toekomst.

Milieustraat van de toekomst

Dit stappenplan helpt gemeenten bij het maken van een weloverwogen keuze voor plekken waar inwoners producten en materialen kunnen inleveren voor hergebruik of reparatie. Denk bijvoorbeeld aan een circulair ambachtscentrum.

Menukaart afval preventie

Afvalpreventie is een belangrijke manier om het gebruik van grondstoffen te verminderen. Daarnaast draagt afvalpreventie, in de vorm van reparatie, bij aan het verlengen van de levensduur van producten. In deze menukaart van VANG lees je hoe je dit aanpakt en wat je op verschillende thema’s kunt ondernemen. Van wasbare luiers tot het delen en lenen van gereedschap.

Monitoring Circulair ambachtcentrum

Hoe doen circulaire ambachtscentra het in Nederland? Om dat inzichtelijk te krijgen werkt Rijkswaterstaat samen met Kennisnetwerk circulaire ambachtscentra aan een nationale monitor. Die heeft als doel om de voortgang op landelijk niveau te meten. Dit helpt jou bij het bijsturen van beleid, draagvlak vergroten.

Wegwijzer circulaire economie en afval

Deze wegwijzer neemt jou stap voor stap mee in hoe en waarop je kan samenwerken met jouw regio zodat jij aan de slag kan gaan met circulair. Van CE doelstellingen in beleid verankeren tot circulair inkopen en zwerfafvalaanpak opzetten.

Rapport haalbaarheid en businesscase Circulair Ambachtscentrum

In dit rapport wordt in beeld gebracht wat de verschillen/effecten van het circulair ambachtscentrum zijn in vergelijking tot de huidige milieustraat en wat voor afwegingen hieraan ten grondslag liggen. Dit kan jou helpen om beleidskeuzes te onderbouwen, financiële en ruimtelijke afwegingen te maken en samenwerkingen met lokale partners vorm te geven. Zo krijg je inzicht in hoe je als gemeente de stap kunt zetten van afvalinzameling naar waardecreatie

landkaart

Deze landkaart is een online vergelijkingstool waarmee gemeenten hun afvalprestaties kunnen vergelijken met die van andere gemeenten. De tool laat zien hoeveel restafval per inwoner wordt ingezameld, het percentage afvalscheiding en de afvalstoffenheffing in euro’s per huishouden. Dit kan jou helpen om hun te evalueren, verbeterkansen te signaleren en te leren van gemeenten die beter presteren op afvalpreventie en scheiding.

Vergelijker

Met deze becnhmarktool vergelijk je de eigen afvalprestaties met die van een andere gemeenten of groep gemeenten. Hierbij wordt onder andere gekeken naar gft-inzameling en papier en kantoor inzameling en maakt zichtbaar waar verbeterkansen liggen. Zo helpt de benchmark gemeenten om hun resultaten te analyseren, trends te volgen en gerichter te sturen op afvalpreventie en circulaire doelen.

CO2 calculator

Met deze tool kan je alle ingezamelde grondstoffen in kg per inwoner invoeren om het totaal aantal kg CO₂ per inwoner in te zien. Hiermee bereken je de CO2-reductie op basis van jullie inzamelgegevens. Met deze benchmark kunnen gemeenten hun resultaten spiegelen aan andere gemeenten en inzicht krijgen in de klimaatimpact van hun afval- en grondstoffenbeleid.

Afvalmonitor

Op deze website presenteert Rijkswaterstaat de afvaldatabase. De afvaldatabase bevat cijfermatige informatie over afval in Nederland, zoals bijvoorbeeld over afvalstoffenheffingen en de samenstelling van zwerfafval. In de afvaldatabase kan je zelf informatie zoeken en selecteren en op verschillende wijze inzien en presenteren.