Inkoper, durf te vragen: Hebben we dit echt nodig?
Het artikel samengevat:
Deze tekst laat zien hoe je als inkoper met één vraag: “Hebben we dit echt nodig?” grote impact kunt maken op kosten, CO₂-uitstoot en grondstoffengebruik. Je leest waarom hergebruik en delen de slimme keuzes zijn, wat ze opleveren en hoe je er mee aan de slag kunt. De inspirerende voorbeelden laten zien hoe andere gemeenten dit al succesvol toepassen in de praktijk.
Kopen, hergebruiken of delen?
Door bij elke inkoopvraag kritisch te kijken of je iets wel echt nieuw nodig hebt, kun je grote winst behalen op kosten, CO₂-uitstoot en grondstoffengebruik. Dit vraagt om een andere denkwijze, en verandert ook de rol van de inkoper. Bij elke nieuwe vraag stel je jezelf af: Is aanschaf echt nodig, of kan het slimmer? Is refurbished (opgeknapt) of gedeeld materiaal voldoende van kwaliteit? Wat levert dit op aan kostenbesparing, milieuwinst en maatschappelijke waarde? En: zijn collega’s bereid om anders te werken?
Wat levert het op?
- Kostenbesparing: Nederland koopt jaarlijks voor ongeveer €116 miljard in. Door bewust niet alles nieuw aan te schaffen, besparen gemeenten en provincies miljoenen euro’s.
- CO₂-reductie: Minder inkopen betekent minder productie en transport, en dus minder uitstoot. Zo hergebruikte de gemeente Arnhem na de sloop van het provinciekantoor Prinsenhof A maar liefst 92,1% van alle materialen in drie nieuwe gebouwen, goed voor een besparing van circa 2.400 ton CO₂.
Wat kan je doen?
1
Stel jezelf altijd de vraag: “Hebben we dit echt (nieuw) nodig?”
De inspiratiekit van het onderzoek Niet, Anders, Minder Inkopen (NAMI) door de Rijksoverheid bevat 9 inkoopcasussen die je kunt gebruiken ter inspiratie. Daarnaast bevatten ze concrete inzichten bieden over hoe je inkoop slimmer, anders of zelfs kunt vermijden. Wil je meer lezen over praktijkvoorbeelden? Lees hier de publicatie ‘’duurzaam inkopen loont’’ van PIANOo. De NAMI whitepaper gaat dieper in op het inkoopproces en biedt praktische handreikingen en voorbeelden uit de facilitaire praktijk.
2
hergebruik binnen je eigen organisatie
Ook decentrale overheden kopen allerlei kantoorfaciliteiten en diensten in zoals schoonmaak, catering, mobiliteit, meubilair, vloerbedekking en ICT. Start met circulair inkopen door materialen binnen de eigen organisatie te delen en te hergebruiken, bijvoorbeeld ICT-apparatuur, meubilair en vloerbedekking. Kies voor refurbished, tweedehands of lease-producten om ervaring op te doen zonder grote risico’s.
De gemeente Amsterdam heeft Fairphone geselecteerd als leverancier voor een deel van haar smartphones voor werknemers. Daarnaast proberen zowel de gemeente Amsterdam en de Achterhoek afgeschreven ICT-hardware te doneren aan lokale organisaties zodat deze een tweede leven kunnen krijgen. Een voorbeeld van zo’n organisatie is GreenDigital uit Friesland.
De Gemeente Enschede en de Rijksoverheid kiezen al geruime tijd voor circulair kantoormeubilair.
3
Extern delen en hergebruik
Bekijk deel- en hergebruikplatforms zoals DuSpot en ReSource, of richt net als de gemeente Haarlem een eigen materiaalhub op wanneer je eigenaar wil blijven van vrijgekomen materialen.
Samenwerking helpt ook: via omgevingstafels, kenniscafés en inspiratiesessies delen gemeenten hun circulaire projecten en materialen. In de Cirkelregio Utrecht worden grondstoffen zoals straatstenen, lantaarnpalen en straatmeubilair uitgewisseld tussen gemeenten en andere organisaties.
4
Werk samen met inwoners
Zo vroeg Krimpenerwaard haar inwoners oud hout te doneren voor het nieuwe gemeentehuis, een circulaire én verbindende aanpak.
Meer weten?
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee