Bestaande wijken circulair herinrichten: Quick wins voor een toekomstbestendige infrastructuur
Het artikel samengevat:
Impact: Snel leefbare en veilige wijken met weinig budget, door minder aanschaf van nieuw materiaal.
Wat kun je doen? Pak rioolvervangingen, speelplekrenovaties of herbestratingen aan voor quick wins. Hergebruik hierbij materialen en vergroen de publieke ruimtes.
Wat doen anderen? Diverse gemeenten pakken de herinrichting van naoorlogse wijken circulair aan. De gemeente Alkmaar legt bij de wijkverbetering groene pocketparken aan en hergebruikt materialen.
Onderhoud als kans voor leefbare wijken
Naoorlogse wijken zijn in hun ontwerp en inrichting niet bedacht op de uitdagingen van tegenwoordig, zoals hittestress en hoge energieprijzen. Slopen en herbouwen is duur en ingrijpend. Kies daarom voor slimme quick wins juist bij deze naoorlogse bouw: kleinschalige, snel te implementeren circulaire maatregelen met weinig investering, die een grote impact hebben op de leefbaarheid en veiligheid in wijken.
5 quick wins
Tegels, stoepranden en banken knap je op en plaats je terug in de wijk. Geen aanschafkosten, minder afvoer- en transportkosten.
30–50 m² tegels eruit, groen erin; koelt tot 3°C en vangt hoosbuien op. Vanaf €50/m², vaak te dekken uit het reguliere groenbudget.
Demontabele zitranden van bankjes, verplaatsbare bloembakken, multifunctionele speeltoestellen.
Biobased beton, gerecycled asfalt, sedumdaken op lage gebouwen. Iets duurder bij aanleg, maar lagere onderhouds- en milieurisico-kosten.
Bewoners onderhouden boomspiegels of pocketparken met materialen uit een depot.
Wat levert het op?
- Leefbare en toekomstbestendige wijken
Met meer vastgoedwaarde - Hittestress beperken, meer biodiversiteit
Alkmaar ontwikkelt hiervoor groene pocketparken met duurzame inrichting en insectenhotels. - Slimme en efficiënte inzet materialen
De gemeente Utrecht hergebruikte bij de herinrichting van de Bernadottelaan 85% van de materialen en stootte zo 42% minder CO₂ uit, vergeleken met de traditionele aanpak.
Hoe kan je aan de slag?
1
Inventariseer herbruikbare materialen
Bij kleine renovaties kun je materialen die al aanwezig zijn opnieuw gebruiken, denk aan straattegels en stoepranden. Dit bespaart kosten en levert minder afval op. Maak gebruik van gemeentelijke materialenbanken om inzichtelijk te krijgen wat er beschikbaar is en circulair hergebruik te faciliteren.
Leiden hergebruikt bijvoorbeeld straatmeubilair en bestrating bij revitalisaties van naoorlogse wijken.
2
Maak de openbare ruimte flexibel en toekomstgericht
Kies voor modulaire straatmeubels en verplaatsbare elementen. Zo pas je de openbare ruimte in de toekomst makkelijk aan aan nieuwe behoeften van inwoners.
3
Start met kleine pilotprojecten
Gebruik circulaire materialen voor de renovaties, zoals biobased beton of gerecycled asfalt, of leg groene dakranden of geveltuinen aan. Gebruik ook herbruikbare modulaire elementen, zoals gevelkozijnen of gevelpanelen.
Haarlem begon met een een circulaire renovatie van de wijk Bavodorp met hergebruik van bouwmaterialen en integratie van klimaatadaptieve maatregelen.
4
Betrek bewoners
Gebruik circulaiZij kunnen actief bijdragen aan circulaire projecten en de impact vergroten. Bijvoorbeeld door het buurtgroen te onderhouden of hen te betrekken bij het hergebruik van materialen.
Zoals in IJburg waar bewoners willen meewerken aan circulaire plannen. Hun circulaire initiatieven werden vertaald in een waardebloemmodel.
Meer weten?
- Handreiking: Woonwijken van de toekomst, vormgeven aan de naoorlogse wijken in transitie.
- Handboek Bouwen voor de toekomst – Natuur en milieufederaties
- Een circulaire impuls aan de openbare ruimte in naoorlogse wijken – onderzoek van PosadMaxwan in opdracht van gemeente Leiden
- Een ontwerp voor circulaire systemen in een naoorlogse wijk – Elena Grimbacher winnaar van de Circularity in the Built Environment Graduation Awards.
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee