circulariteit meetbaar maken: welk instrument kies jij
Het artikel samengevat:
Impact: Voorkom verspilling, bespaar kosten en creëer draagvlak en transparantie met circulaire meetinstrumenten bij elk bouwproject.
Wat kun je doen? Begin direct met meten. Voeg bijvoorbeeld het gebruik van een materialenpaspoort toe aan je aanbestedingseisen.
Wat doen anderen? Leiden ontwikkelde de Leidse Ladder. Een praktisch monitoringsinstrument voor circulair bouwen en de circulaire openbare ruimte.
Meten voor draagvlak, kostenbesparing en werkgelegenheid
Door circulaire aspecten in bouw- en renovatieprojecten meetbaar en inzichtelijk te maken, voorkom je verspilling, bespaar je kosten en creëer je draagvlak en transparantie. Hier zijn diverse meetinstrumenten voor. Ze kijken bijvoorbeeld naar de waarde van herbruikbare materialen, milieukosten of de demonteerbaarheid van gebouwen. Zo monitoren gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam effecten van circulair beleid met materialenpaspoorten en andere meetinstrumenten.
Meetinstrumenten
Bekijk hieronder wat elke instrument meet en bepaal welke instrumenten het beste passen bij jouw bouwopgaven:
Gericht op het meten en verminderen van CO₂-uitstoot en bredere milieubelasting:
- Milieu Kosten Indicator (MKI) – berekent milieubelasting van bouwmaterialen en processen
- Milieu Prestatie Gebouwen (MPG) – meet de totale milieuprestatie van gebouwen
- Quick Carbon Indicator (DGBC) – snelle inschatting van embodied carbon bij bouwprojecten. Dat is de daadwerkelijke te verwachten materiaalgebonden én operationele CO2-uitstoot.
Gericht op hergebruik, materiaalstromen en restwaarde:
- Materialenpaspoort – registreert materialen, producten en gebouwen met oog op hergebruik. Het meet materiaalstromen, restwaarde en hergebruikpotentieel. Er bestaan verschillende typen paspoorten: materialenpaspoort (data over losse materialen), productpaspoort (informatie over specifieke producten) en gebouwpaspoort (overzicht van complete gebouwen). Onder meer Madaster.
- Building Circularity Index (BCI) – kwantificeert circulariteit op basis van hergebruikpercentages van de gebruikte materialen in een gebouw.
Gericht op losmaakbaarheid en eenvoudig hergebruik van bouwdelen:
- Losmaakbaarheidsindex – meet hoe eenvoudig bouwdelen te demonteren en hergebruiken zijn.
Gericht op procesaanpak, ontwerpprincipes en integrale borging:
- Het Nieuwe Normaal (HNN) – sectorbreed kader voor circulaire bouwprincipes.
- Leidse Ladder – procesmatige aanpak voor circulair bouwen en slopen.
Wat levert het op?
- Inzicht in de impact van je gebouw, waardoor je de juiste keuzes kunt maken.
Je wordt hierdoor minder afhankelijk van primaire grondstoffen, krijgt een hogere restwaarde, biedt werkt aan lokale ondernemers en stoot bijvoorbeeld 20% minder CO₂ uit door hergebruik van beton - Gebruik van meetinstrument vereist gezamenlijke ambities en afspraken.
Dit leidt tot meer eigenaarschap bij betrokken partijen. - Behaalde positieve en gemeten resultaten vergroten draagvlak en betrokkenheid.
Je bewijst dat het werkt.
Hoe kan je aan de slag?
1
Doelstelling bepalen
Kies of je wil sturen op milieu-impact, materiaalgebruik of demontabiliteit.
2
Fase bepalen
Is je project in de ontwerp, uitvoering of beheerfase? Bekijk welke meetinstrumenten passen bij deze fase.
3
Stakeholders betrekken
Maak afspraken over het gebruik van het gekozen meetinstrument met ontwerpers, aannemers, slopers en vastgoedeigenaren.
4
Combineren
Je kunt bijvoorbeeld de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG) voor het meten van de milieu-impact combineren met een materialenpaspoort voor toekomstig hergebruik.
5
Praktisch maken
Integreer circulaire eisen direct in aanbestedingen en vergunningen.
6
Evalueren en verbeteren
Monitor resultaten en pas je aanpak aan. Houd rekening met beschikbare kennis en middelen. Sommige meetinstrumenten vragen om specialistische kennis of software.
Meer weten?
Connect met de Verschilmakers community of deel circulaire voorbeelden op het Verschilmakersplein.
Doe mee