IMpact
Wat levert het op?
Op deze pagina vind je argumenten en voorbeelden die laten zien waarom investeren in circulariteit nu en straks loont.
Meetbare winst en maatschappelijke meerwaarde
Een circulaire economie levert meer op dan alleen minder afval en minder grondstofgebruik. Het creëert namelijk niet alleen meetbare winst, maar ook waardevolle maatschappelijke meerwaarde die je niet altijd in euro’s, CO₂ of kilo’s kunt uitdrukken. Daardoor kan het soms lastig zijn om de volle impact van circulariteit te vatten. Toch is die impact onmiskenbaar en strategisch van groot belang. De circulaire economie:
- Creëert en versnelt ruimte voor innovatieve, creatieve samenwerkingen tussen overheid, bedrijven en inwoners.
- Vermindert de afhankelijkheid van schaarse en dure grondstoffen.
- Draagt bij aan wijken met minder afval en gezondere buitenruimtes.
- Creëert op langere termijn betaalbaardere bouwprojecten door hergebruik van materialen.
- Stimuleert sterkere lokale economieën doordat producten en grondstoffen langer in de regio blijven. Daardoor wordt productie minder belastend en zijn er minder transportbewegingen nodig. Dit resulteert in een schonere lucht.
Dit zijn allemaal voordelen die maken dat investeren in circulariteit nu loont en in de toekomst oplevert. Toch gaat de omslag naar een circulaire economie niet vanzelf. Veel circulaire producten zijn duurder dan lineaire alternatieven. Recyclingbedrijven kunnen niet concurreren met goedkope, primaire grondstoffen. Daarnaast hebben ondernemers moeite met financiering van hun circulaire businessplannen, opschalen of ervaren beperkingen door beleid. Ook consumenten willen vaak wel duurzaam, maar haken af door hogere prijzen, beperkte beschikbaarheid of simpelweg gebrek aan tijd. Daardoor blijft de markt klein, en de impact ook. En dat is zonde. Want de kansen zijn enorm.
Volgens de Ellen MacArthur Foundation (2021) kan slimmer grondstofgebruik wereldwijd tot 4.500 miljard dollar per jaar aan economische winst opleveren in 2030. De circulaire economie is dus ook een krachtige motor voor welvaart en stabiliteit.
Hoe heeft de circulaire economie impact op onze economie?
1
Lagere structurele kosten
Door efficiënter materiaalgebruik en het herontwerpen van producten nemen kosten voor grondstoffen, afvalverwerking en milieuschade af. Dit verlaagt ook de maatschappelijke kosten van vervuiling (o.a. bevolkingsgezondheid).
2
Minder kwetsbaar bij wereldwijde schokken
Circulaire ketens zijn lokaal verankerd en minder afhankelijk van mondiale handelsstromen. Door onze autonomie te vergroten, verkleint het risico’s bij geopolitieke spanningen, grondstoftekorten of logistieke verstoringen.
3
Innovatieve bedrijvigheid en regionale werk-gelegenheid
Circulaire economie stimuleert ondernemerschap en nieuwe verdienmodellen, met name in maakindustrie, onderhoud, materiaaltechnologie en lokaal vakmanschap. Nederland is sterk in innovatie. Van circulair design tot hoogwaardige recycling: we hebben de kennis en ervaring in huis. Dat biedt kansen voor ondernemers om voorop te lopen . Wie nu investeert in circulaire oplossingen, bouwt mee aan de economie van morgen.
Wat is de impact op ons klimaat- en energiebeleid?
Het mondiale gebruik van grondstoffen, van de winning tot de verwerking tot product, is de oorzaak van 60 procent van de mondiale broeikasgasemissies. De verwachting is dat het mondiale grondstoffengebruik zonder aanvullend beleid met nog 60 procent groeit tussen 2020 en 2060 (ICER, 2025).
1
CO2 reductie
Veel energie wordt gebruikt bij de productie van materialen. De productie van metalen, zoals bij winning, raffinage en smelten, is zeer energie-intensief en veroorzaakt daarmee veel CO₂-uitstoot. Door materialen slimmer te gebruiken, producten langer mee te laten gaan en beter te recyclen, daalt niet alleen het materiaalgebruik, maar ook de CO₂-uitstoot én het energieverbruik. Als Nederland inzet op circulaire strategieën, kan dit in potentie leiden tot een afname van 3,9 tot 6,9 megaton CO2 uitstoot in 2030 (ICER, 2025).
Ter vergelijking: dat is ongeveer evenveel als de jaarlijkse uitstoot van 2 tot 3,5 miljoen benzineauto’s. Zelfs zonder extreme maatregelen is er een besparing mogelijk van 2 tot 4 megaton CO₂ in 2030 (CE Delft- studies (2022-2024).
2
Een minder kwetsbare energie-transitie
Klimaatbeleid richt zich vaak op het stimuleren en opschalen van duurzame energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, terwijl aandacht voor materiaalstromen nog vaak ontbreekt. Dit maakt de energietransitie kwetsbaar: zonnepanelen, batterijen en windmolens bevatten schaarse metalen zoals neodymium en lithium, die we uit het buitenland importeren en op termijn opraken (Copper8 en Universiteit Leiden, 2018; IEA, 2021). Zonder circulair ontwerp, hergebruik en hoogwaardige recycling lopen we het risico dat de levering van deze kritieke materialen een knelpunt wordt. Circulaire strategieën zijn daarom essentieel: ze verminderen niet alleen de afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen, maar zorgen ook voor een lagere energie- en milieulast. Het recyclen van metalen vereist doorgaans aanzienlijk minder energie dan primaire mijnbouw, en hergebruik van producten bespaart bovendien de energie die anders nodig zou zijn voor productie of transport (ICER, 2025).
Wat is de impact van circulariteit voor onze landbouw en biodiversiteit?
Het mondiale gebruik van grondstoffen is de oorzaak van 90 procent van het biodiversiteitsverlies (ICER, 2025). Net als biodiversiteit, staat de landbouw in Nederland onder druk. Grondstoffenschaarste en stikstofproblematiek vragen om een andere integrale aanpak. In een circulaire economie draait het om kringlopen sluiten: grondstoffen behouden hun waarde, reststromen krijgen een tweede leven zodat verspilling vermindert. Dit heeft directe voordelen voor boeren, voor de natuur en voor toekomstige generaties.
1
Meer efficiënte kringlopen van biomassa
De landbouwsector kan profiteren van circulaire principes door slimmer gebruik te maken van reststromen. Denk aan het hergebruik van mest, oogstresten of voedselafval als bodemverbeteraar, compost of biogas. Door minder afhankelijk te zijn van kunstmest en geïmporteerd veevoer, wordt het systeem veerkrachtiger en duurzamer (ICER, 2023). Door meer gebruik te maken van reststromen, wordt de vraag naar nieuwe input (zoals stikstofrijke meststoffen of tropische soja) kleiner. Dat verlaagt de milieudruk in binnen- en buitenland — en versterkt de voedselzekerheid op langere termijn (WUR, 2022).
2
Minder druk op land en grond-stoffen
Circulaire landbouw betekent: alleen produceren wat nodig is, met zo min mogelijk verlies in de keten. Door het voorkomen van voedselverspilling en de eiwittransitie (van dierlijk naar plantaardig), is er minder landbouwgrond nodig. Dat betekent minder ontbossing elders, minder watergebruik, en ruimte om de bodemkwaliteit te herstellen. Daarnaast kan circulaire landbouw volgens Sitra (2023) methaanuitstoot in de landbouw verminderen met 90 procent in 2050. Dit is erg gewenst want methaan is een broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Door organisch materiaal terug te brengen naar het land, verbetert de bodemstructuur en -vruchtbaarheid. Daarmee neemt ook de koolstofopslag capaciteit van de bodem toe. Dit is een waardevolle bijdrage wat helpt om de EU-doelstelling van 310 megaton netto CO₂-verwijdering in 2030 te halen (Sitra, 2023).
3
Een nieuw perspectief voor biodiversiteit
In Nederland ontstaat door circulaire landbouw ook letterlijk meer ruimte voor natuur. Extensieve landbouwvormen, functiemenging (zoals agroforestry of natuurinclusieve veehouderij), en een beter beheer van landschapselementen kunnen ecosystemen versterken. Zo profiteren insecten, vogels, bodemleven én het landschap (ICER, 2023).
4
Een versterking van landbouw en natuur
Circulaire landbouw brengt ecologie en economie dichter bij elkaar. Door kringlopen te sluiten en minder afhankelijkheid van externe markten, wordt het verdienmodel van boeren stabieler. Daarnaast ontstaan nieuwe functies in het landelijk gebied: van kleinschalige voedselverwerking en lokale verkoop tot natuurbeheer en bodemdiensten.
Voor boeren betekent dit kansen voor verbreding, innovatie en samenwerking. Voor burgers leidt het tot lokaal voedsel wat geproduceerd is met minder pesticiden, een gezonder landschap en betere leefomgevingskwaliteit (WUR & RUG, 2024; ICER, 2025).
